Jaarevent Greenport West-Holland
Algemeen“Er is een crisis nodig om tot verandering van gedrag te komen”
Door Frank de Klerk
Spreker Kees Klomp, lector Betekeniseconomie aan de Hogeschool Rotterdam, kreeg in de uitnodiging voor het Jaarevent Greenport Westland het predicaat ‘uneconomist’ mee. Deze onorthodoxe kwalificatie maakte hij 9 juni volledig waar tijdens zijn korte lezing voor een volle zaal van de Greenport Horti Campus in Naaldwijk.
Als het aan Klomp ligt is het de hoogste tijd voor verandering. “De grote drive voor verandering is crisis’’, hield Klomp zijn gehoor voor. “Wij maken nu niet een crisis maar meerdere crisissen door. Wij hebben tegelijk een water, een klimaat en burn out crisis en nog veel meer. Die vinden allemaal hun oorzaak in onze benadering van de economie, die wij vertalen in gedrag.’’
Gedragsverandering
Een crisis is volgens Klomp nodig om tot een gedragsverandering te komen. Crisis komt voor in alle leeftijden, ook bij de babyboomers. Het is niet alleen een Westers item. “De beweging om je sterker te maken voor de wereld is sterker in de Global South dan op de noordelijke wereldhelft’’, zei Klomp. “Dat komt omdat in het zuiden op veel plekken de klimaatproblemen al groter zijn.’’
In de ogen van Klomp zitten wij op historisch breukvlak in de economische ontwikkeling. De eerste baanbrekende verandering was een van economie van jagers en verzamelaars naar landbouw vanuit nederzettingen.
In de jaren tussen 1950 en 1960 begon in Nederland de dienstensector met toenemende automatisering te domineren. Momenteel vindt er in de economie een verschuiving naar ethiek en deugd plaats. De productie van consumptiegoederen moet gaan veranderen van een bijdrage naar een oplossing van het milieuprobleem.
Stikstofdossier
Klomp hekelde het beleid van het huidige kabinet in het stikstofdossier. “Dat beleid moet radicaal veranderen’’, Klomp. “Het kabinet richt zich op symptoombestrijding en niet op systeemverandering. Alle leven op aarde staat in een wederzijds afhankelijke relatie. Als de bij uitsterft, sterven wij tien jaar later. Dat vergt een ander narratief dan hoe wij thans de economie nu benaderen.’’
Die benadering is traditioneel gericht op economische groei. De economie is sinds 1963 in Nederland drie keer zo groot geworden. “Wij zijn drie keer zo rijk maar niet drie keer zo gelukkig geworden’’, hield Klomp zijn gehoor voor. “Dat kan veranderen door niet meer vanuit financiële rentabiliteit maar vanuit de maatschappelijk impact te gaan werken. Ik stuur mijn studenten naar de bakker om een half brood met biodiversiteit te kopen. Dat heeft de bakker niet in zijn assortiment maar er ontstaat wel een discussie over het belang van die biodiversiteit.’’
Theorie is mooi maar hoe gaat het in de praktijk?
Presentator Marijke Roskam legde de vraag voor aan een panel van vier ondernemers: Wouter Duijvesteijn van Beyond Chrysant, Pieter Boekestijn van Theelers, Peter Klein van Biota Nutri en Ted Duijvestijn, die het woord voerde namens Wasabi.
“Je moet ergens beginnen en dat is luisteren naar wat de klant wil’’, zei Wouter Duijvesteijn. “Je hoeft niet veel te verdienen maar het bedrijf moet wel blijven draaien. Dat kan door de kosten laag te houden.’’
Dure dozen
Duijvesteijn gaf een voorbeeld uit de praktijk: “Een klant klaagde over de dure, voorgevouwde dozen, waarin de chrysanten zijn verpakt. Wij hebben er toen voor gekozen om de dozen op ons bedrijf zelf te gaan vouwen. Daarvoor hebben wij iemand uit de Wajong aangenomen. Zo zijn wij tegelijk maatschappelijk goed bezig.’’
Ted Duijvestijn investeerde in een project van ICT’er Sander van Kampen om van Wasabi een pasta te maken, die goed is voor de gezondheid. Theelers kruidenthee van in de kas geteelde producten.
Greenport stimuleert het gebruik van restafval van de tuinbouw voor andere doeleinden. Willem Kemmers, programmaregisseur Biobased Greenport West-Holland heeft onderzoek laten doen naar het hergebruik van stengels van de tomatenplant. Hij toont een stukje ‘leer’ gemaakt van tomatenstengels. “Een Zwitsers horlogemerk gebruikt dit product voor haar horlogebandjes.’’
De tomaat is trouwens een uiterst veelzijdig te gebruiken product. Angela Ursem van Food for skin presenteerde cosmetica, waarin zaad, schillen en sappen van de tomaat zijn gebruikt. “De tomaat bevat veel grondstoffen, die goed zijn voor de huid’’ zegt Ursem. “Alles wat je kunt eten is goed voor de huid’’. De tomato based cream heeft als groot voordeel dat deze in tegenstelling tot de traditionele cosmetica geen microplastics bevat.
Familiebedrijf
Een panel met drie jonge vrouwen, allen uit een tuindersgezin, werd gepresenteerd als de verschilmakers. De drie vrouwen, Kaleigh Ammerlaan uit Pijnacker, Annemarijn van Rossum uit Waddinxveen en Nadia Olsthoorn uit Westland kwamen allen na hun opleiding en soms ander werk op het familiebedrijf terecht.
Nadia Olsthoorn is nu vernieuwend aan de slag bij familiebedrijf phalaenopsis kweker O.K. Plant. “Ik werkte in Amsterdam maar kwam terug tijdens de corona-epidemie. Op het familiebedrijf kwam ik toen op het goede idee om de planten online te gaan verkopen. Dat heb ik drie jaar lang mogen uitbouwen. Er zat potentie omdat wij meer inzicht kregen in wat de klant leuk vindt. Daardoor zijn wij in staat om de exporteurs beter te adviseren.’’
Greenport West-Holland is het samenwerkingsverband van 50 partners: ondernemers, overheden, onderwijs- en kennisinstellingen. Samen werken deze partners aan een economisch vitale en duurzame toekomst voor het regionale tuinbouwcluster met landelijke en internationale impact.
