Ontluisterend eind voor BBH? Eind aan collectieve promotie?

Nog steeds spookt de geest van Charlie Aptroot door de sector. De VVD-politicus die in 2015 de afschaffing van de productschappen op zijn CV zette. Want productschappen vond hij, ook dat van de tuinbouw, waren niet langer gewenst: weg met die verplichte betalingen en opgelegde regels.

Door Walter Landesbergen

Aptroot koos met instemming van de Kamer voor algehele afbraak van het PT in plaats van renovatie. Maar met het badwater werden ook kinderen weggegooid. Collectief onderzoek en collectieve promotie bijvoorbeeld.

De nadelige gevolgen werden door de sector ingezien. In 2014 werd door de WUR De Club van 100 opgericht om toegepast fundamenteel en strategisch onderzoek in de tuinbouw in de benen te houden. Wetenschapper en ex-columnist van de Bloemenkrant Jan Willem de Vries ging met de pet langs deuren om te peilen of toeleveranciers en handelsbedrijven wilden meefinancieren in sectoraangelegenheden.
En in 2015 zag de Brancheorganisatie Sierteelt (BO Sierteelt) het licht. Een door het ministerie van Economische Zaken erkend samenwerkingsverband tussen Royal Anthos, Royal FloraHolland, KAVB, VGB, LTO Glaskracht Nederland en LTO Vakgroep Bomen en Vaste Planten. Daarmee leek er een alternatief te zijn gevonden voor collectief onderzoek.

Collectieve promotie

Collectieve promotie werd een ander verhaal. Het promotie-instituut PPH (buitenplanten en bomen) hield op te bestaan, het IBC (bollen) werd ingelijfd door Royal Anthos en BBH (binnenplanten en bloemen) door Royal FloraHolland.

Maar RFH wil per 1 januari 2024 niet langer de promotiegelden innen, waardoor BBH gedwongen wordt op eigen benen te staan, wat volgens het 40 jaar oude Bloemenbureau alleen kan via een Algemeen Verbindend Verklaring. Dat is een heffing die verplicht wordt opgelegd aan de sector met goedkeuring van de overheid.

AVV

De weg naar een AVV kent veel obstakels. In dit geval niet zozeer opgeworpen door politiek Den Haag of politiek Brussel. Verwacht wordt dat kabinet en Europa toestemming zullen geven als de BO Sierteelt de AVV-aanvraag steunt. Al geeft dergelijke steun nog zekerheid, want her en der in de sector wordt hardop getwijfeld aan de juridische haalbaarheid. Die kan wellicht aangevochten worden.
In principe is een AVV ook niet bedoeld voor zaken als collectieve promotie. Een van de redenen waarom Royal Anthos al eerder weer uit de BO sierteelt is gestapt. Marktonderscheiding is aan individuele bedrijven, vinden ze bij de bomen en bollen.
Politieke en juridische oordelen daargelaten, de BO Sierteelt heeft zelf ook nog werk aan de winkel. In de statuten is destijds bewust niet opgenomen dat promotie tot een van haar taken behoort.
“Maar dat aanpassen is een formaliteit”, zegt Matthijs Mesken die namens de VGB in de BO Sierteelt zit. “Die statuten kunnen we zo aanpassen als we dat willen. Sterker, de aanpassing ligt eigenlijk al klaar.”
Die plooi kan straks dus worden gladgestreken bij voldoende draagvlak. Zoals eerder gebeurde rondom de draagvlaktoets, door goed af te bakenen voor wie die gaat gelden en tegen welke consequenties.

Draagvlaktoets

Het voortbestaan van BBH zit ‘m in eerste instantie dus in de uitslag van de draagvlaktoets die nu in de sector wordt gehouden. In de vorm van een online stemming kunnen kwekers en handelaren van snijbloemen en kamerplanten met afzet binnen Europa tussen 27 maart en 7 april 2023 aangeven of zij op basis van het voorgelegd plan wel of niet instemmen met de AVV-aanvraag.

Fikse heffingen

Wie zijn oor te luisteren legt, is niet bijzonder hoopvol over het behalen van de benodigde meerderheid. Kleine partijen in de sector zien in de stemming een kans om te bezuinigen en de afdracht in eigen zak te houden. Grote partijen zijn geschrokken van de fikse heffingen die hen te wacht staan, omdat de heffing nu gaat over alle inkopen, ook die buiten RFH om gedaan worden. Voor kwekers geldt overigens ‘t zelfde, ook zij gaan betalen over alle verkopen die buiten RFH omgaan.

VGB

“Voor de grote handelspartijen zijn dat substantiële bedragen: te hoog”, verwacht Mesken. Mesken haast zich om te verklaren dat de VGB niet tegen collectieve promotie is, verre van dat, de VGB vindt dat promotie van de sector meer dan ooit nodig is. Reden waarom hij afgelopen weken de pers zocht om als branchevereniging niet de zwarte piet toegeschoven te krijgen.

Renoveren promotiehuis

Mesken: “De VGB doet al tijden pogingen RFH de hand te reiken en heeft al diverse malen gepleit voor een nieuw ‘Santpoort’-overleg, waarbij productie en handel gezamenlijk de sector sterker maken. Dit had ook kunnen gebeuren op het vlak van promotie. De stap van RFH om BBH op eigen benen te dwingen is aansturen op afbraak, terwijl we gezamenlijk het collectieve promotiehuis ook hadden kunnen renoveren. Dat is niet gebeurd, waardoor de kans levensgroot is dat BBH ophoudt te bestaan. Mesken: “En voor de goede orde, in dat geval heeft de VGB geen Plan B.

Vuile werk

Het is ontluisterend wat er rond BBH gebeurt. RFH trekt zijn handen ervan af en VGB laat het gebeuren zonder alternatief te bieden. Zij die stemmen draaien op voor het vuile werk. Dat is slecht besturen.

Wat Aptroot kon, kan de sector dus ook: afbreken. De sector die de laatste jaren de mond vol heeft gehad van samenwerken dreigt door gebrek aan samenwerking haar belangrijkste promotie-instituut te verliezen. BBH geplet tussen de twee mastodonten.

Of domweg niet goed genoeg bevonden om haar bestaansrecht te verlengen.

De bij de VGB aangesloten handelaren vertegenwoordigen zo’n 80% van de totale handel in bloemen, kamerplanten en tuinplanten die vanuit Nederland naar in totaal 116 landen gaat.