Functionele biodiversiteit rondom onze kassen

Vandaag vond ik de nieuwe Plantlife in mijn Mailbox. Plantlife is een Nieuwsbrief van het plantenonderzoek van Wageningen University & Research. Mijn aandacht wordt getrokken naar een bericht: 10 miljoen naar onderzoek gewasdiversiteit. 

Biodiversiteit is in het Glastuinbouw onderzoek op dit moment een actueel thema binnen het onderzoek. De achteruitgang van de biodiversiteit is wereldwijd, dus ook in Nederland een groot punt van zorg. In glastuinbouwgebieden zijn terreinen zoals braakliggend land, wegbermen, ruimte om de kas, et cetera beschikbaar die kunnen worden ingezet voor biodiversiteitsherstel. Natuurlijk is het zo, en ik hoor u al denken, biodiversiteit kan risico’s met zich meebrengen, planten buiten mijn kas kunnen bijvoorbeeld insecten en virussen bevatten die schadelijk zijn voor mijn productiegewassen. 

Versterking
Maar biodiversiteit kan juist ook functioneel zijn en een versterking voor de tuinbouw(sector) betekenen, mits op de juiste wijze vormgegeven en toegepast. Onderzoeken hoe (nieuwe) glastuinbouwgebieden biodiverser kunnen worden ingericht op een wijze die winstgevend is voor zowel natuur als bedrijven. Het gaat dus om herstel/verbetering van biodiversiteit waarmee tegelijkertijd invlieg van schadelijke organismen wordt voorkomen en dat van nuttigen wordt versterkt (functionele biodiversiteit). Biodiversiteit om de kas inzetten voor problemen met bijvoorbeeld schadelijke wantsen en suboptimale bestuiving in de kas is vernieuwend. Biodiversiteit om de kas wordt zo geen risico meer, maar draagt bij aan een duurzame en natuur-inclusieve glastuinbouw. Ook vernieuwend is de aandacht voor de relatie tussen biodiversiteit in- en om de kas.

Ecologische principes
Nu gaat het bovengenoemde project vooral om akkerbouw waarbij akkerbouwers, overheden, gewasbeschermingsorganisaties, veredelaars, natuurorganisaties, banken, voedselketenpartners, groene opleidingen en onderzoekers de handen ineen hebben geslagen om een doorbraak te realiseren in de transitie naar een duurzame akkerbouw. De Nationale Wetenschapsagenda financiert een groot onderzoek dat realisatie van dit doel moet helpen versnellen. Duurzame akkerbouw stoelt op het ecologische principe van (gewas)diversiteit. De toekenning van 10 miljoen euro geeft het interdisciplinaire team de mogelijkheid om nieuwe kennis te ontwikkelen over de ecologische principes die teeltsystemen duurzaam productief maken en welke sociaaleconomische en maatschappelijke factoren de transitie naar landbouwsystemen met gewasdiversiteit hinderen of juist mogelijk maken. Het project wordt geleid door onderzoekers van Wageningen University & Research.

Hoge productie
De huidige Nederlandse akkerbouw en voedselproductieketen maakt hoge productie mogelijk met grote monoculturen van gewassen die worden gevoed door hoge bemesting en chemische plaag- en onkruidbestrijding. Daardoor worden akkergronden kwetsbaar, vermindert de biodiversiteit, en raken ziekten en plagen resistent tegen chemische bestrijdingsmiddelen met het risico dat de productiviteit afneemt. Om deze trend te buigen, heeft Nederland als doelstelling om de akkerbouwsector voor 2030 sterk te verduurzamen en het landbouwecosysteem te verbinden met natuurlijke ecosystemen. Om een productief en weerbaar teeltsysteem te behouden, moet het verminderen van pesticiden en bemesting worden opgevangen met alternatieven.

Door diversiteit van gewassen op de akker te verhogen, kunnen ecologische processen pesticiden gebruik en bemesting deels vervangen. Vormen van mengteelt zoals strokenteelt zorgen voor plaagonderdrukking en verminderde verspreiding van ziekten. Het mes snijdt aan twee kanten, want in deze teeltsystemen neemt ook de biodiversiteit toe. Zo kunnen akkers bijdragen aan biodiversiteitsdoelstellingen. Dit onderzoek zal nieuwe inzichten genereren over natuurlijke plaagonderdrukking. Waar we binnen de glastuinbouw ons voordeel mee kunnen doen en betere mogelijkheden gaat leveren om schade door binnenvliegende insecten in onze gewassen te voorkomen. Als we hier in slagen dan geeft dit een verminderde afhankelijkheid van chemische gewasbeschermingsmiddelen. 

Aanvullende bestrijding
Voor zacht fruit draagt dit project bij aan een betere bestuiving en een aanvullende bestrijding van verschillende plagen. Verder zal meer biodiversiteit in glastuinbouwgebieden bijdragen aan een beter imago van de sector en leefomgeving. Gezien het wereldwijde belang van biodiversiteitsherstel en tegelijkertijd ook de groei van bedekte teelten/glastuinbouw, is het belangrijk bij te dragen aan wetenschappelijke onderbouwing van deze aanpak. Verbeteren van de biodiversiteit is cruciaal. Een bijkomend voordeel is dat het biodiverser inrichten van glastuinbouwgebieden positieve invloed op de woon- en werkomgeving, en dus welbevinden, van veel mensen. Bovendien wordt het glastuinbouwgebied aantrekkelijker voor recreatie.

Wilt u meer lezen kijk dan op: Wageningen University & Research (wur.nl)

Jan Willem de Vries
Wageningen University & Research
Business Unit Glastuinbouw