Misschien moet er wel een tandje bij...

Soms vraag ik mij af of we het als sector gaan redden. Het lijkt wel of alle problemen die je maar zou kunnen bedenken op de sector afkomen. Of het nu gaat over energie, gewasgezondheid of arbeid. Het zijn grote vraagstukken waar we als Nederlandse Glastuinbouw moeten dealen. Nu ken ik de Glastuinbouw als een heel veerkrachtige sector die steeds maar weer de problemen het hoofd biedt en zich niet zomaar uit het veld laat slaan. Steeds weer worden er oplossingen gevonden om de problemen waar we voor staan het hoofd te kunnen bieden. 

Neem nu bijvoorbeeld eens de uitdagingen waar we voor staan op het gebied van gewasgezondheid. Zo lees ik een artikel in de Greenery van 14 januari over onderzoek wat Jolanda Wijsmuller van Bayer heeft gedaan over te (her)registratie proces van chemische en biologische middelen. Ik lees dat drie jaar voordat de registratie van een middel verloopt de fabrikant een herregistratie moet aanvragen voordat een middel verlopen is. Hier wordt een afweging gemaakt of dit de investering waard is. Aangescherpte en strengere regelgeving maken dat het verkrijgen van een registratie lastiger wordt. Dit heeft alles te maken met de druk vanuit de samenleving. Slecht 40 procent van alle stoffen die de afgelopen drie jaar een herregistratieproces zijn doorlopen hebben het gehaald. Als je alleen kijkt naar chemische stoffen heeft slechts 20-25 procent het gehaald. Als je dan in ogenschouw neemt dat van alle 454 toegelaten actieve stoffen voor eind 2025 door het herregistratie proces heen moeten dan blijft er niet veel over. Het is meer dan een halvering van de beschikbare actieve stoffen. Als we zo doorgaan begint de medicijnkast van de sector leeg te raken. Als we dan ook nog de opwarming van het klimaat hierbij meenemen dan krijgen we ook nog een keer te maken met meer plaagorganismen die zich onder de Nederlandse (kas)omstandigheden goed thuis voelen en een groot risico voor onze teelten vormen. Om maar een paar voorbeelden te noemen de Japanse bloementrips) en de pepertrips.

Kennisontwikkeling
Gelukkig zijn er ook lichtpuntjes, maar die liggen wat verder weg in de tijd. Met behulp van nieuwe veredelingstechnieken zoals Crispr-Cas kunnen we versneld komen tot gewassen die weerbaarder zijn voor ziekten en plagen. Binnen Europa begint wat beweging te komen in dit dossier. Binnen ons bedrijf zijn we vooral bezig met nieuwe kennisontwikkeling om onze teelsystemen weerbaar te maken. Dat kan door te werken aan het verbeteren van plantgezondheid, weerbaar gewas en weerbare teeltsystemen. Om zo te komen tot een robuust teelsysteem. Een robuust weerbaar systeem is een systeem welke zoveel mogelijk uitgaat van een natuurlijk evenwicht met minimale externe inputs, minimale ongewenste outputs, optimale kringlopen en benutting van het zelfregulerend vermogen van het systeem. Uiteraard mag dit niet ten koste gaan van de productie en het bedrijfseconomische rendement.

Kas als Ecosysteem
Op dit moment werken we in opdracht van stichting Kijk (kennis in je kas) aan een project met als titel Kas als Ecosysteem. Het doel van dit project is het toepassen en implementeren van ondergrondse en bovengrondse ecosysteem in diverse teeltsystemen in de glastuinbouw om zo de milieu-impact nog verder te verlagen en te komen tot een robuust weerbaar ecosysteem. Middels dit project pilot vindt versnelling van ontwikkeling, implementatie en toepassing van ecosystemen plaats, zoveel mogelijk gebruik makend van natuurlijke biologische oplossingen en waar nodig chemische correctie. Het project bestaat uit meerdere werkpakketten die grotendeels parallel verlopen. Eigenlijk wordt alle beschikbare kennis gebruikt die er is om planten gezond te houden. Dat wil niet zeggen dat we er al zijn we doen nog heel veel meer onderzoek. Zo maar een greep uit het gewasgezondheidsonderzoek - waarbij Kijk mede opdrachtgever is - en waar we werken aan weerbaarheid:

• De effecten van nutriënten op ziekten en plaagorganismen met als doel middels gerichte sturing van plantenvoeding de plantweerbaarheid tegen ziekten en plagen te verhogen  zonder verstoring van de biologische bestrijders. 
• Het maken we een beslissingsondersteunend model voor het ontwerpen van weerbare teeltsystemen voor de beheersing van invasieve trips-soorten.
• We proberen antwoord te vinden op de vraag hoe verhoogt de plant zijn weerbaarheid en welke rol speelt het micobioom en metaboloom. 
• Het verlagen van risico’s voor het optreden van bacteriële ziekten. Het onderzoek richt zich op het ontwikkelen van innovatieve methoden zoals het gebruik van enzymen en parasiterende bacteriën.
• Natuurlijke weerbaarheid tegen echte meeldauw, onderzocht welke chemische kenmerken achter de natuurlijke weerbaarheid zitten om deze vervolgens voor duurzame   gewasbescherming van meeldauw in te zetten.
• Een totaalsysteem voor plaagbestrijding met generalistische predatoren.
• Jaarrond biologische bestrijding.
• Biodiversiteit in en om de kas.
• Stabiele ecosystemen voor beheersing van opkomende plagen in kassen
• Biorationals binnen IPM in strijd tegen ondergrondse ziekten
• Een weerbaar wortelmilieu.

We doen dus al heel veel... maar of het genoeg is.

Jan Willem de Vries
Wageningen University & Research
Business Unit Glastuinbouw