Kan de ledenraad nog bij de noodrem?

De enquête die Flora Futura vlak voor het nieuwe jaar de sierteeltwereld in stuurde is op dit moment -zondag 10 januari- bijna 800 keer ingevuld. De facebook-groep Kwekers tegen VERPLICHTE certificering telt 379 leden, het aantal reacties dat binnenkomt op de redactie van de Bloemenkrant is nog nooit zo groot geweest en leden van de corporatie zeggen op of overwegen dit.

DOOR WALTER LANDESBERGEN

De sector is op drift en Royal Flora Holland ligt onder vuur. Een substantieel aantal leden en klanten ligt wakker over hun toekomst en die van hun corporatie. Steeds luider wordt uiting gegeven aan het gevoel van onbehagen: RFH gaat te snel, de boel ontspoort.
Gelijktijdig zijn er stemmen die zeggen dat de achterblijvers te langzaam gaan en de boel ophouden.

Verwarrend allemaal.
Feit is dat het kraakt en scheurt in de sector.

Wie aan het stuur zit het en gaspedaal bedient is duidelijk, dat is de directie en het management van RFH. Wie aan de noodrem zou kunnen trekken als dat nodig is, is statutair bepaald, dat is de ledenraad. En de partij die alles in goede banen zou kunnen leiden, is het veld. Gewoon volgens de regels van de corporatie.

Sector

“Getting Our Flower Act Together”, zo heette de bijdrage van Annemieke Roobeek -professor strategie en innovatie en transformatiemanagement aan de business universiteit Nyenrode- aan het VGB-congres voorjaar 2016.

Roobeek sprak over clusterdenken en ecosystemen. Over het verlaten van ketendenken en samenwerken in een grootnetwerk van specialistische bedrijven, omdat dit de enige manier was om de leidende positie van Nederland in de sierteeltwereld te behouden.
Omdat het VGB-congres destijds werd gehouden in Corpus, lag de metafoor voor een ecosysteem voor het oprapen. Een ecosysteem moet je zien als een lichaam wat alleen optimaal kan functioneren als alle organen met hetzelfde doel samenwerken.
Behalve de aansporing vuurde Roobeek ook een waarschuwingsschot af. Dat ecosysteem voor de sierteelt zou er binnen 4 jaar moeten zijn, want meer tijd was er niet voor de transformatie.
We zijn inmiddels 4,5 jaar verder. Van een transformatie is zeker sprake. Maar in plaats van het gedroomde ecosysteem hebben we te maken met een monopolist die aan alle touwtjes trekt: RFH.

Statuten

Wie de statuten van de coöperatie er op na slaat, kan niet volhouden dat Royal FloraHolland haar ambities onder stoelen of banken heeft gestoken. In artikel 3 wordt gesteld:

De coöperatie heeft ten doel de behartiging van de belangen van haar leden, in het bijzonder doch niet uitsluitend, door bevordering van de afzet van sierteeltproducten in de meest ruime zin van het woord.

Wat er wordt bedoeld met in de meest ruime zin van het woord, wordt in hetzelfde artikel toegelicht: van het houden van veilingen tot het maken van publieksreclame en alles wat daartussen zit en mee samenhangt.
Met ander woorden, de ruimte die de statuten bieden wordt door directie en management nu ten volle benut. Daarbij is aan snelheid en slagvaardigheid gewonnen, omdat niet langer verantwoording verschuldigd is aan een Algemene Leden Vergadering die nog wel eens wispelturig kon zijn in haar optreden, maar door een schijnbaar beter in toom te houden ledenraad.

Ledenraad

De rol van de ledenraad is echter cruciaal. Het is het machtigste orgaan van de coöperatie, zo staat in de statuten, artikel 28.1:

De ledenraad vormt de algemene vergadering van de coöperatie. Aan de ledenraad komen alle bevoegdheden toe die door de wet aan de algemene vergadering zijn toebedeeld... 

Die bevoegdheden strekken ver. Van het kunnen wijzigen van de statuten tot aan het besluit van het ontbinden van de coöperatie. Bevoegdheden met betrekking tot bestuurlijke zaken dus.

Beleid

Met betrekking tot beleidszaken heeft de ledenraad een adviserende rol. Artikel 28.3 stelt dat de ledenraad de volgende adviestaken heeft:

a- het adviseren van de directie over de strategische ontwikkeling van de coöperatie en product overstijgende beleidszaken;
b. het vervullen van een signaalfunctie naar de directie inzake de ontwikkeling in de markt, de (strategische) koers van de Royal FloraHolland-organisatie en het functioneren van de Royal FloraHolland-organisatie; en
c. het aandragen van onderwerpen die de aandacht behoeven van de directie en de Royal FloraHolland-organisatie.

Verantwoordelijkheid

Dat deze adviserende taken geen lichtzinnige taken zijn, geldt in een tijd van transformatie des te meer. Floriday, Floriway, verplichte certificering, landelijk veilen et cetera, enzovoorts: de ene verandering tuimelt over de andere.
De systeemverandering is compleet en daarmee de risico’s voor de coöperatie en haar leden en klanten aanzienlijk.
Op de ledenraad rust de zware verantwoordelijkheid de trein mede op de rails te houden.
Geen gemakkelijke opgave. Advies geven impliceert immers dat de adviesgever het gehele transformatieproces overziet en doorgrondt.
Nog afgezien van de capaciteiten die daarvoor nodig zijn, waar haalt de ledenraad de tijd vandaan om naast hun eigen besognes alle beleidsdossiers door te spitten om hun zo complexe coöperatie deskundig te adviseren?

Veld

Luisteren naar het veld -uitoefenen van de signaalfunctie- kan het werk van de ledenraad verlichten. Aan signalen geen gebrek. Zeker de laatste maanden is het engagement ongekend aan het pieken. In alle geledingen van de sector wordt nagedacht over koers en toekomst. Drie denkniveaus zijn te onderscheiden:
-inventariseren
-analyseren
-oplossingen

Oplossingen

Inventariseren: Voorbeeld van inventariseren is de sectorbrede enquête van Flora Futura, waarin gevraagd wordt een mening te geven over het gevoerde beleid van RFH. Bij het verschijnen van deze krant zijn er circa 800 enquêtes ingevuld, wat een bijzonder groot aantal is. In de Bloemenkrant van 26 januari aanstaande zullen we uitgebreid aandacht besteden aan de uitslag en conclusies. Gezien de mate van respons zal de enquête door het management van RFH niet zomaar ter zijde geschoven kunnen worden.
Analyseren: De wens naar fundamentele audits heeft te maken met de behoefte aan inzicht. Genoemd worden audits op het gebied van automatisering en financiën. Het idee hierachter is even simpel als logisch: je weet pas waarover je adviseert als je alle informatie tot je beschikking hebt die nodig is. Dat is nu niet het geval.
Oplossingen: Het aandragen van oplossingen. Het creëren van een complementaire hybride marktplaats in Rijnsburg, waar fysiek en digitaal samengaan is wellicht een optie. Maar dan wel als de fases van analyse en inventarisatie hebben plaats gevonden.

Noodrem

Naast al het tumult is het goed om vast te stellen dat de betrokkenheid van alle geledingen binnen de sector springlevend is. Niemand wil dat de sector schade oploopt en velen leveren linksom of rechtsom hun of haar bijdrage aan een gezond geheel.
De vraag is alleen, kan de ledenraad nog bij de noodrem mocht het nodig zijn om de voortdenderende trein te stoppen.