De toekomst is dichtbij...

Jaarrond is er over de hele wereld behoefte aan gezonde en veilige producten met een constante, hoge kwaliteit. Wij als Glastuinbouwsector kunnen dat leveren. De beperkende factor is de beschikbaarheid van voldoende gekwalificeerd personeel dat alle aspecten van efficiënte teelt kan overzien. Daarom wordt er ook heel hard gewerkt aan het automatiseren van de teelt. 

Binnen ons bedrijf hebben een toekomstbeeld in ons hoofd van een ‘autonome kas’, waarin de kennis die een teler nu in zijn hoofd heeft, vervangen wordt door kunstmatige intelligentie. Met nieuwe regelalgoritmes gebaseerd op modellen kan de kas gestuurd worden om de teeltdoelen te bereiken. De teelt wordt gevolgd met intelligente sensoren die nauwkeurig de processen in de plant volgen. Op basis van deze informatie kunnen de regelalgoritmes de teelt dan bijsturen. Maar daar ben je er niet mee.

Arbeidskracht
In onze wereld van de glastuinbouw worden nog veel taken met de hand uitgevoerd, denk aan het gewaswerk zoals tussen stoppen, dieven, indraaien, bladplukken, oogsten en zo zijn er nog veel dingen te noemen die arbeidsintensief zijn en veel arbeid vragen en dus kosten. Voordat een medewerker deze klussen goed onder de knie heeft, moet deze worden ingewerkt en als het een arbeidskracht uit het buitenland is, worden gehuisvest. Robotisering zou de problemen kunnen oplossen en verwacht mag worden dat gewaswerkzaamheden uitgevoerd door een robot op termijn goedkoper is.
Naast de dingen die genoemd zijn levert robotisering ook extra voordelen op als het gaat over verbetering van de voedselveiligheid (minder contact mens-plant) en de mogelijkheid om 24 uur per dag te oogsten of het kasklimaat te veranderen (bijvoorbeeld hogere temperaturen die gunstig zijn voor planten maar minder aangenaam voor medewerkers). In sectoren waar sprake is van gestandaardiseerde producten die worden gemaakt, zoals de autobranche, zijn ze al volop in gebruik en niet meer weg te denken in het productieproces. In Glastuinbouw werken we met levende planten, zij vormen een ongestructureerde en veranderlijke omgeving dat maakt dat robots in de tuinbouw voor gewaswerk nog niet voorkomen. Hier willen wij verandering in aanbrengen en in verschillende projecten wordt dan ook heel hard gewerkt aan het ontwikkelen van robots.

Businessunit
Als Businessunit Glastuinbouw en Bloembollen hebben we bijgedragen aan het tot stand komen van een robot om paprika’s te oogsten. Het is ons gelukt om een robot te ontwikkelen die onderscheid maakt tussen vrucht, bladeren, steeltje en hoofdstengel. Om zo ver te komen hebben verschillende internationale partners met elk hun eigen expertise samengewerkt. Deze robot is voor een eerste maal midden 2018 aan telers gedemonstreerd. Met dit behaalde onderzoeksresultaat mag worden verwacht dat binnen enkele jaren, zo mogelijk eerder de eerste robots zullen worden geïntroduceerd. Door verschillende bedrijven wordt gewerkt aan robots die blad kunnen plukken. Nog dit jaar zal er een robot op de markt komen die komkommerblad kan plukken is mij verteld. Verschillende bedrijven zijn bezig met het automatiseren van gewashandelingen. Zo wordt er gewerkt aan robots die komkommers en tomaten kunnen oogsten. Een Asperge oogstrobot is er al. Een machine die in de grond oogstrijpe asperges al rijdend detecteert als deze nét hun kopjes boven het zand uitsteken. 

Aardbeien
Ook is er een robot ontwikkeld die aardbeien kan plukken. Deze robot navigeert autonoom tussen de aardbeien. Sensoren en 3D camera’s helpen om de rijpe aardbeien te vinden en ze goed vast te pakken en te plukken zonder de vruchten te beschadigen. Met behulp van AI kan de robot leren om de rijpheid van de vruchten te beoordelen op basis van de opgedane ervaringen. Dat dit een belangrijk onderzoeksveld is, blijkt wel uit het feit dat allen al binnen ons bedrijf meer dan 60 ingenieurs en onderzoekers samen met industriële partners werken aan nieuwe robotsystemen voor de agri- en foodsector. Robots en drones gaan een steeds grotere rol spelen in de tuinbouw. Ze gaan de zintuigen van teler vervangen en komen met een Zwitserse precisie in actie. Bij het inzetten van een robot of andere vormen van smart farming, zijn minder energie en grondstoffen nodig, kunnen onaantrekkelijke arbeidsomstandigheden worden vermeden en zijn opbrengsten hoger en van betere kwaliteit. Naast het automatiseren van gewashandelingen zoals oogsten van tomaten, paprika’s en komkommers zijn er ook al robots die een betrouwbare nauwkeurige oogstprognose kunnen afgeven. Daarnaast wordt de gewas en vruchtontwikkeling gevolgd. Verder wordt er heel hard gewerkt aan robots die stress aan planten kunnen waarnemen en robots die non destructief de smaak kunnen meten.

Voorspelling
Inmiddels loop ik al meer dan 50 jaar in de glastuinbouw rond te stappen. Ik kom uit de tijd dat het klimaat nog met de hand geregeld werd. Heb de komst van de analoge regeling meegemaakt en de allereerst klimaatcomputers in de glastuinbouw gezien. In mijn stoutste dromen had ik niet kunnen voorspellen dat de ontwikkelingen in onze sector zo zouden verlopen. Waar de ontwikkelingen zullen eindigen en over hoe snel het allemaal gaat durf ik geen voorspelling te doen. Maar de kas zonder menselijke arbeid is dichterbij dan je denkt!

Jan Willem de Vries
Wageningen University & Research
Business Unit Glastuinbouw