Hoe lang nog telen wij bloembollen in Nederland… vraag ik mij af

Ik lees de visie Vitale teelt 2030 van de bloembollensector. Bloeiende bollenvelden zorgen voor een oogstrelend landschap en zijn een belangrijke toeristische trekker.

De bollensector is verweven met onze cultuur met de tulp als ons nationale icoon. Ik ben er dan ook trots op dat wij als bedrijf de verantwoordelijkheid op ons hebben genomen om deze sector vooruit te helpen.

Positie nog ijzersterk
Op dit moment telt deze sector ongeveer 1500 bedrijven die met elkaar 25.000 hectare bloembollen telen. De Nederlandse bloembollensector heeft een ijzersterke positie op de wereldmarkt. Meer dan 60 procent van alle bloembollen in de wereld komt uit Nederland. Maar als we niet oppassen zullen we links en rechts worden ingehaald. De bollensector is er één die voor enorme uitdagingen staat. Als men deze toonaangevende positie wil behouden, dan moet er op het gebied van kwaliteit en duurzaamheid grote stappen gezet worden. Onderzoek heeft aangetoond dat een groene omgeving bijdraagt aan de gezondheid van de mens, de biodiversiteit, het klimaat, de economie en de sociale cohesie.

Positie behouden
Meer dan een eeuw aan onderzoek heeft gemaakt dat deze sector toonaangevend is in de wereld. Om die toonaangevende positie te behouden moet de sector niet alleen werken aan kwaliteit en duurzaamheid, maar er ook voor waken dat de kennisinfrastructuur in stand blijft.
Wij als bedrijf hebben ons ten doel gesteld om de komende jaren ons nek uit te steken om het bloembollenonderzoek voor ondergang te behoeden, vanuit een ambitie om oplossingen te bieden voor maatschappelijke uitdagingen rondom duurzaamheid, marktgericht produceren, resource efficiency en veiligheid. Ik schreef het al eerder... de onderzoekinfrastructuur voor het strategisch bloembollenonderzoek bevindt zich op dun ijs. Wij zullen er alles aan doen om deze in stand te houden. Maar dat kunnen wij niet alleen. Daar hebben wij u als ondernemer voor nodig om te komen tot een robuuste teelt, die bijdraagt aan een gezonde leefomgeving en een rendabele bedrijfsvoering.

Uitdagingen
De visie zoals deze is opgeschreven legt de basis voor een stevig onderzoeks- en uitvoeringsprogramma voor de komende jaren. Om de ambities van de sector te realiseren hebben alle belanghebbende partijen rond de bloembollensector zich verenigd om bestaande kennis te delen en nieuwe kennis te ontwikkelen. Net als in alle andere sectoren stellen ook de afnemers van bloembollen steeds strengere eisen aan producten die zij kopen. De sector staat om die reden voor enorme uitdagingen.
Denkt u alleen maar eens aan de normen die importerende landen stellen ten aanzien van aanwezigheid van virus. Omdat zij over steeds nauwkeurigere detectietechnieken beschikken komt de lat steeds hoger te liggen. Maar ook retailers eisen steeds vaker duurzaamheidsgaranties van de sector. Winkelketens letten niet alleen meer op residuen van gewasbeschermingsmiddelen, zij stellen ook steeds meer eisen aan de wijze waarop producten worden geproduceerd.

Nieuwe teeltwijze
De problemen voor telers worden steeds groter: afnemers stellen hogere eisen, het aantal beschikbare gewasbeschermingsmiddelen neemt af, de bodemvruchtbaarheid staat onder druk, de beschikbare grond voor het telen van bloembollen wordt schaarser en de kwaliteit van het oppervlaktewater voldoet op veel plaatsen niet. Kortom het huidige systeem van telen is geen houdbare situatie. Dit alles vraagt om een nieuwe teeltwijze. Neem daarbij de klimaatverandering waardoor de risico's voor het telen van bloembollen steeds groter wordt door extreem weer, wateroverlast, droogte en verzilting.

Maar we zijn er nog niet met het opsommen van risico's, de bloembollensector is er één die grote seizoenpieken kent en drijft op zeer specifieke kennis. Het vinden van voldoende en gekwalificeerd personeel zal steeds moeilijker worden en vormt een mogelijke belangrijke beperkende factor. Automatisering en robotisering kunnen oplossingen bieden maar vragen een grote onderzoeksinspanning en investeringen welke de sector zelf zal moeten organiseren door samen te werken. Niet alleen telers en kwekers, maar ook de toelevering en handel. Samenwerken vanuit de hele keten samen de schouders eronder.

Mij is het nog niet gelukt dit te organiseren, maar ik geeft het nog niet op. Eerst maar eens laten zien waartoe we in staat zijn… en dan spreek ik u weer. 

Jan Willem de Vries
Wageningen University & Research
Business Unit Glastuinbouw