Overheid past klimaat- en energiebeleid aan

De geur van dennenboom walmt door de kamer, het kaarslicht weerkaatst in de kerstballen. December, de maand van bezinning. Met behandeling van de Rijksbegroting ook een tijd van politieke bezinning. Altijd weer spannend. Welk beleid krijgen we van het kabinet cadeau? Welke presentjes bracht de Sint voor ons mee? Of ligt er later deze maand misschien iets attents onder de kerstboom?

Door Jesse Schevel

Met deze energieprijzen laat Vadertje Vorst gelukkig nog even op zich wachten. Desondanks vraagt de energiecrisis veel van onze sector. Waar de lichtjes buiten fonkelen, blijft het in onze kassen veelal donker en leeg. In deze winterkou vormt een versnelde energietransitie dan ook onze enige uitweg.

Groene rook uit Den Haag

Politiek is onderhandelen. Vaak tot het allerlaatste moment. Niets is definitief tot de inkt droog is. Na lang onderhandelen bereikten sector en Rijk eind november eindelijk een akkoord. Een akkoord om onze CO2-emissies verder te verminderen. De landelijke energietransitie wordt met dit convenant voortgezet en zelfs geïntensiveerd. Onze ambitie om in 2040 klimaatneutraal te zijn, wordt versterkt.
Daartegenover zet het kabinet maatregelen in gericht op energiebesparing en verduurzaming. Met subsidies, stimulerende belasting, passende energie-infrastructuur, modernisering van het teeltareaal en het programma ‘Kas als Energiebron’ willen ministers Adema (Landbouw) en Jetten (Klimaat) en staatssecretaris Van Rij (Belastingen) een internationaal toonaangevende sector in Nederland behouden. Deze maatregelen moeten de warmtetransitie voor telers vergemakkelijken, extra’s die zonder druk vanuit de sector zeker niet zouden zijn bereikt.

Stimuleringsregeling SDE op de schop

Dit convenant biedt ook een nieuwe SDE-voet tussen de deur van EZK. Met minister Jetten is overeengekomen dat industriële warmtepompen en lucht/water-warmtepompen SDE++ kunnen aanvragen in 2023. Daarnaast heeft de regering een inspanningsverplichting om de referentiesystematiek vanaf 2023 aan te passen om de warmteprijs beter te benaderen.
Voor bestaande warmteprojecten erkent staatssecretaris Vijlbrief (Mijnbouw) dat er een weeffout zit in de stimuleringsregeling. Steun voor aardwarmteprojecten droogt nu op door de hoge gasprijzen. Een tijdelijke correctieregeling wordt overwogen, zoals de sector voorstelt, maar de staatssecretaris kijkt ook nog naar andere steunmogelijkheden. Eerder werden de realisatietermijn en de berekende levensduur voor aardwarmte verlengd en geldt er een hoger algemeen SDE-budget, waardoor nieuwe projecten meer subsidie kunnen ontvangen.

Groene begroting broodnodig in transitie

Ver van de winterkou buiten is politiek Den Haag in de Kamer in de weer met de begroting voor 2023. “In de glastuinbouw is veel potentie om koploper te zijn in energiezuinige en circulaire productie van hoogwaardige producten,” zo stelde het coalitieakkoord vorig jaar nog. Een ambitie die de sector volledig omarmt. Met uitdagingen als de energiecrisis, arbeidstekorten en groeiende milieueisen moeten alle sluizen open om deze ambitie te stutten. Een groenere en duurzamere Rijksbegroting is nodig.
Want de tuinbouw wil meer. Elektrificatie van de sector kan de sectorale en landelijke energietransitie helpen. De begroting moet daarom nader investeren in infrastructuur en duurzame energie in tuinbouwgebieden. Niet alleen gericht op elektriciteit, maar ook in biomassa, waterstof en CO2. Het Klimaat- en het REPowerEU-fonds bieden volop ruimte om energieproductie door telers voor de omgeving uit te bouwen.

Komend jaar staat ook in het teken van gewasbescherming. Minder chemie is alleen mogelijk als er genoeg laagrisico-, biologische en technische alternatieven of veredelingstechnieken beschikbaar en toegankelijk zijn. De beschikbaarheid over en toegankelijkheid tot groene alternatieven moet worden verbeterd. Dat betekent doorontwikkeling van IPM-tools, kennisontwikkeling- en deling en uitbreiding van de capaciteit bij het Ctgb in 2023.

 Het jaar van de tuinbouw

Niet alleen onze energie, maar vooral onze producten brengen warmte in deze donkere tijd. Zonder onze telers geen heerlijk kerstdiner of warme wintersferen. Alleen dat zou reden genoeg moeten zijn om de tuinbouw deze crisis door te helpen. Onze telers staan klaar, maar kunnen niet vooruit als hun handen gebonden zijn. Na een maand van bezinning, een jaar van verlichting. Laat 2023 het jaar van de duurzame tuinbouw zijn!

Jesse Schevel
Public, Government & International Affairs, Glastuinbouw Nederland