Samen zoeken naar antwoorden

Deze week woonde ik een presentatie bij van Ernst van der Ende, Directeur van Wageningen Plant research.

Hij kwam met onze medewerkers van de Businessunit Glastuinbouw praten over het nieuwe strategische plan van Wageningen University & Research. Als medewerkers hebben wij vooraf input kunnen geven voor dit plan en dan is het mooi dat je vervolgens een terugkoppeling krijgt hoe het geworden is om vervolgens weer uitgedaagd wordt om een bijdrage te leveren aan het realiseren van de doelstellingen. 

Geen nieuws
Ik vertel u geen nieuws dat de 21e eeuw in het teken staat van grote mondiale uitdagingen die landen en sectoren overstijgen. Ik vertel u geen nieuws dat er enorme kansen liggen voor glastuinbouw en Vertical Farm systemen. Ik vertel u ook geen nieuws dat ik van mening ben dat u een veel grotere inzet zou moeten plegen om de problemen waar we voor staan op te lossen. Willen wij als sector een rol van betekenis blijven spelen op het wereldwijde speelveld dan moeten we opschakelen en onze (financiële) inzet in het vinden van antwoorden verhogen. Ik ben bereid om mij hier 100% voor in te zetten. Ik vertel u ook geen nieuws dat er voor de bedekte teelten enorme kansen liggen, eigenlijk alleen maar kansen. Ik heb wel eens gekscherend gezegd dat de oplossing voor het wereldvoedselprobleem is om de wereld te overdekken. 

Voedselprobleem
De mens put de natuur en de natuurlijke hulpbronnen van onze planeet uit. Ondervoeding blijft een wereldwijd probleem en is een veel groter probleem dan honger. Steden raken overbevolkt en het klimaat is snel aan het veranderen. In 2050 zal de wereldbevolking uit bijna 10 miljard mensen bestaan. De vraag naar gezond en duurzaam geproduceerd voedsel zal groter zijn dan ooit tevoren. Wereldwijd lijden 800 miljoen mensen momenteel aan chronische honger en circa twee miljard aan ondervoeding. In schril contrast daarmee wordt de westerse wereld gedomineerd door obesitas en aan overgewicht gerelateerde ziektes. Naast al deze problemen worden we geconfronteerd met de wereldwijde verspreiding van besmettelijke ziektes die verband houden met onze voedselsystemen.
We kunnen deze uitdagingen het hoofd bieden. Maar alleen als we onze bestaande voedselproductiesystemen, distributiesystemen en eetgewoonten significant veranderen en voedselverspilling drastisch verminderen. Volgens de Verenigde Naties zal in 2050 70 procent van de wereldbevolking in stedelijke gebieden wonen. Deze overbevolkte steden hebben nu al te kampen met een slechte luchtkwaliteit, een dreigend gebrek aan water en groene ruimtes en problemen met afvalverwijdering en de toevoer van voedsel en energie. Landelijke gebieden lopen daarentegen snel leeg, we staan voor de uitdaging om deze gebieden aantrekkelijk en leefbaar te houden en daarbij een voldoende aantal boeren en tuinders te behouden voor duurzame land- en tuinbouwbouw. 

Klimaatprobleem
Om op deze planeet te kunnen leven, moeten we de grondstoffen van onze aarde duurzaam gebruiken. De huidige consumptie- en productiesystemen putten deze grondstoffen uit, veroorzaken ontbossing en leiden tot verlies van biodiversiteit. Ze vervuilen zoet en zout water en zorgen voor bodemdegradatie. De groeiende wereldbevolking, economie en levensstandaard hebben geleid tot een hogere uitstoot van broeikasgassen, waarvoor onze planeet uiteindelijk de prijs betaalt. Klimaatverandering, een van de ernstigste problemen van onze tijd, heeft een sterke invloed op waar en hoe we kunnen leven, consumeren en produceren. Om leven op deze planeet mogelijk te houden, moeten we de natuur gaan zien als een partner die 'leven en levensvatbaarheid' ondersteunt, en niet slechts als een hulpbron die we gebruiken.

Disruptieve transities
Gezonde voeding en de kwaliteit van onze leefomgeving worden beïnvloed door digitale connectiviteit, de toenemende rol van sensoren en robotica, het verzamelen en combineren van (big) data en het groeiende belang van kunstmatige intelligentie. We kunnen deze nieuwe technologieën inzetten om de dringende vraagstukken op het gebied van gezonde voeding en een duurzame leefomgeving aan te pakken. De beschreven wereldwijde uitdagingen vragen om disruptieve transities binnen ons domein. Deze transities zijn alleen mogelijk als we de drijfveren en factoren binnen onze maatschappij, economie en omgeving weten te veranderen, inclusief de vormgeving van instituties en het gedrag van individuen. Wereldwijde transities zijn complex en gaan vaak gepaard met lastige compromissen tussen verschillende doelen en belangen. 

Circulair
Onze huidige agri-foodsystemen moeten de overstap maken naar een circulaire land- en tuinbouw. Gezien de eindige hoeveelheid grondstoffen op aarde kan alleen op een duurzame wijze aan de huidige en toekomstige behoefte aan voedzaam voedsel worden voldaan door circulaire agri-foodsystemen, die zorgen voor een optimaal gebruik van grondstoffen op boerderij-, lokaal, regionaal, nationaal en transnationaal niveau. 
Circulaire voedselsystemen zijn gebaseerd op regeneratieve natuurlijke hulpbronnen, maximaal hergebruik en recycling, minimaal verlies van grondstoffen naar lucht, water en bodem, en gezonde gewassen en dierenwelzijn. Om agri-foodsystemen duurzaam te transformeren moeten we ook veranderen wat we consumeren en produceren. In 2050 consumeert de mens meer dierlijke eiwitten dan ooit tevoren als gevolg van een groeiende wereldbevolking en een hogere levensstandaard. Dit consumptieniveau zal onze natuurlijke hulpbronnen uitputten. We moeten dus overstappen op consumptie van eiwitten afkomstig uit meer verschillende bronnen. Deze eiwittransitie dwingt ons ons consumptiegedrag te veranderen en een breder assortiment smakelijk, gezond en duurzaam geproduceerd eiwitrijk voedsel te introduceren. Samen met de genoemde transities moet de wereld de overstap maken van een economie die op fossiele grondstoffen draait naar een circulaire, biobased economie. 

Wij zijn in Bleiswijk hier volop mee bezig, bezoekt u eens één van onze thema dagen. Wanneer deze zijn staan op onze website.

Wilt u meer lezen over het strategisch plan kijk dan op: https://www.wur.nl/nl/Over-Wageningen/Strategisch-Plan.htm

Jan Willem de Vries
Wageningen University & Research
Business Unit Glastuinbouw