Afbeelding
Foto: WUR

De circulaire kas komt eraan

Algemeen

Als Nederland hebben we de ervaring dat we tot grote dingen in staat zijn.

Zo hadden we al ruim voor de watersnoodramp van 1953 het Deltaplan klaarliggen. Een programma wat tot stand is gekomen door samenwerking van overheid, bedrijfsleven en onderzoeksinstellingen. Helaas was er een ramp nodig om het plan tot uitvoer te brengen. 
Het Deltaplan heeft ons door het beschermen tegen hoog water niet alleen veiligheid gebracht. Nee het is veel meer dan dat. Nederland wordt wereldwijd gezien als de top als het gaat om waterbeheer.

Glastuinbouw
Als Glastuinbouw staan we ook voor een aantal enorme uitdagingen. Er is een aantal ontwikkelingen die onze sector bedreigen. Nu wil ik dat niet vergelijken met de natuurramp van 1953, maar toch ernstig genoeg om hier met zijn allen eens goed over na te denken. 
Op dit moment is de Nederlandse Glastuinbouw de absolute wereldtop. Deze positie hebben wij verkregen door samen te werken. Maar gaan we die plaats ook behouden?
Ik denk dat dit alleen kan door constant met vernieuwingen bezig te zijn. Stilstand is echt achteruitgang. Bedreigingen zie ik vanuit verschillende kanten op ons afkomen. Natuurlijk zijn er de traditionele thema's zoals energie, water en emissie en gewasgezondheid. Maar er zijn er nog wel een paar te noemen, zoals onze exportlanden die qua voedselvoorziening niet afhankelijk willen zijn van het buitenland, het schaarser worden van ressources. Neem nu bijvoorbeeld fosfaat; de belangrijkste mijnbouwgebieden in China en Marokko raken langzaam uitgeput. Mijn collega's voorspellen dat fosfaat binnen een eeuw een schaars mineraal gaat worden. Fosfaat is een onmisbaar bestanddeel van DNA en RNA, zonder fosfaat zouden wij niet zo succesvol zijn in onze teelten. 

Circulaire landbouw
Ik ben blij met onze minister van Landbouw die de bevordering van de circulaire landbouw in Nederland voorstaat. Ook ben ik blij met het draagvlak binnen onze sector. Als we erin slagen om deze doelstelling binnen de glastuinbouw te behalen, dan is Nederland niet top in de Glastuinbouw maar tot in de kringloop Glastuinbouw. Laten we nu niet wachten tot er een ramp gebeurt maar overgaan tot acties. Dit vanuit het besef dat het huidige productieproces van grondstoffen winnen, produceren, consumeren en gebruiken naar afdanken niet meer kan. Dit model staat echter steeds meer onder druk. We merken dat nu al aan stijgende grondstofprijzen, schaarste aan materialen en vraagstukken rond afvalverwerking. Maar ook vanuit de maatschappij, komen steeds meer kritische geluiden over de wijze waarop wij onze producten produceren. Gelukkig zie ik om mij heen dat steeds meer tuinders in zien in dat we zo niet langer kunnen doorgaan.
Als sector zijn we tot aan een nieuw economisch model. Een model dat waardevernietiging tegengaat. Waarin producten na een korte gebruiksfase niet meteen afgedankt worden, maar indien mogelijk een tweede leven krijgen in dezelfde, of een andere vorm. Waarin grondstoffen hun waarde behouden en eventueel teruggewonnen worden. We kunnen natuurlijk afwachten en ons laten verrassen. Maar als de wal het schip keert, lopen we zeker averij op. Op dit moment hebben we nog een keuze. Ik denk dat onze grootste opgave zal zijn oplossingen te bedenken om onze gewassen te beschermen tegen ziekten en plagen. We zullen ons moeten afvragen of in een circulair systeemplaats is voor chemische gewasbeschermingsmiddelen. 

Ruimteteelt
Als bedrijf zijn we betrokken bij een groot project wat onderzoekt of groenteteelt in de ruimte voor ruimtereizigers mogelijk is. Astronauten van het International Space Station (ISS) hebben de eerste ruimtesalade inmiddels gegeten. Er moet echter nog veel onderzoek gedaan worden om teelt in de ruimte mogelijk te maken. Op dit moment wordt er een teeltsysteem voor groente getest in een mobiel testlaboratorium bij het Neumayer III station wat op Antarctica staat. 
De moeilijkste hobbel die genomen moet worden, is misschien wel dat het een 100% gesloten en circulair systeem geteeld moet worden. Daarnaast is het nodig om water en nutriënten her te gebruiken. Vaak heb ik te horen gekregen of dit geen verspilling is van schaarse onderzoeksmiddelen. Ik ben ervan overtuigd dat als wij als bedrijf moeten mee werken aan dit soort projecten; immers het zal leiden tot nieuwe inzichten die mogelijk belangrijk zijn voor toepassingen op aarde. Denk dan bijvoorbeeld aan het zo efficiënt en op een betrouwbare manier water en nutriënten in de juiste verhoudingen bij de plant te brengen, of het selecteren van het juiste substraat waarin de wortels optimaal kunnen groeien, maar dat planten andere levende organismen nodig zullen hebben, zoals wormen en bacteriën voor de afbraak van organisch materiaal en voor de stikstofbinding uit de lucht.


Ik ben ervan overtuigd dat we erin zullen slagen om te komen tot een circulaire kas. Wat daar allemaal voor moet gebeuren staat mij nog niet helder op het netvlies … maar het is wel tijd om met elkaar in actie te komen voordat er rampen gebeuren. 

Jan Willem de Vries
Wageningen University & Research
Business Unit Glastuinbouw
 


 

Uit de krant

Meest gelezen

Uit de krant