"De Nederlandse sierteelt is vlaggenschip van Europa"
Vervolg van pagina 10
De Europese besluitvorming werkt vaak als een tweetrapsraket. Eerst komt de Commissie met een beleidsstrategie, zoals bijvoorbeeld de Europese Green Deal met de ‘van boer tot bord’- of biodiversiteitsstrategie, waarna later met specifieke wetsvoorstellen de doelen in detail worden uitgewerkt. Beide keren komt de Commissie eerst met een voorstel en moeten Parlement en Raad deze goedkeuren. Kortom, voor hetzelfde onderwerp wordt vaak bovenstaande cyclus twee keer doorlopen. Schaken op meerdere borden tegelijk."
Wie zijn je overlegpartners?
Schevel: "Copa-Cogeca is onze Europese koepelorganisatie en verenigt tientallen landbouworganisaties en -coöperaties uit heel Europa. Vanuit Nederland zijn ook LTO Nederland, Royal FloraHolland en GroentenFruit Huis aangesloten.
In feite is Copa-Cogeca onze springplank en spreekbuis in Brussel. Wanneer er vanuit Nederland zorgen zijn over een bepaald thema kaart ik deze aan in de diverse werkgroepen waaraan ik deelneem. Verder biedt Copa-Cogeca mij de mogelijkheid om op Europees niveau met onze partners en de EU-instellingen te overleggen, de laatste ontwikkelingen mee te krijgen en bondjes te vormen met andere lidstaten die met hetzelfde probleem zitten. Vervolgens kunnen we met onze internationale collegae een Europese lobby optuigen om dit probleem Europa-breed proberen te tackelen. Geen calimero-effect, maar groter denken.”
Hoeveel Europese subsidie is er beschikbaar voor de sierteelt?
Schevel: “De sierteelt heeft zelden steun gehad vanuit het Gemeenschappelijk LandbouwBeleid en is veel marktgerichter en zeer competitief. En ik ken de sierteelt ook niet als een sector die ‘zijn handje wil ophouden’. Telers houden liever zelf hun broek op.
LLobby
sector houdt liefst zelf de broek op
Uitzonderlijke situaties vragen echter ook uitzonderlijke maatregelen. Er moet wel geld over blijven om te kunnen verduurzamen. En daar ligt mijn rol. De sierteelt werd eerst hard geraakt door de corona-crisis. Glastuinbouw Nederland heeft daarom met LNV gewerkt aan een financiële tegemoetkoming om liquiditeitsproblemen van bedrijven te voorkomen. Onder druk van de sector openden de ‘green lanes’ ook voor de sierteelt. Richting onze directe buurlanden bleef de afzet van sierteelt ondanks gesloten grenzen toch mogelijk, al daalde de vraag vaak in de praktijk wel.
Momenteel zitten we midden in de Oekraïnecrisis. Met uitzonderlijk hoge gas- en elektriciteitsprijzen tot gevolg. Veel telers kunnen deze niet aan de consument doorbereken, wat leidt tot grote liquiditeitsbehoeften. Vandaar dat we in Brussel bijvoorbeeld hebben gezorgd voor Staatsgaranties en gesubsidieerde leningen om de sector door deze tweede crisis te loodsen. Zonder dat er sprake is van Staatssteun. Daarmee geeft de Europese Commissie lidstaten de ruimte om sierteeltbedrijven, die willen verduurzamen, tegemoet te komen. Nu is het kabinet aan zet. Het is aan ministers Staghouwer (LNV) en Jetten (Klimaat en Energie) in welke mate bedrijven daadwerkelijk zullen worden ondersteund.
Glastuinbouw Nederland staat hierover in nauw contact met het kabinet om aandacht te vragen voor onze getroffen sector. Al ver voordat er witte rook uit Brussel kwam, waren we al met LNV in gesprek over een mogelijke borgstelling van banken om faillissementen te voorkomen. Zo’n regeling is geen optimale situatie en leidt tot toenemende schulden. Daarom kwamen we als sector tevens met een investeringsplan, om samen met overheid en partners te investeren om de versneld uit deze crisis te komen.”
Wat zijn de consequenties van de Green Deal voor de sierteelt?
Schevel: "De Green Deal zal onvermijdelijk impact hebben op de sierteelt. Doordat het nog globale strategieën zijn, is soms het lastig inschatten wat de precieze impact zal zijn. Wel maak ik me grote zorgen over het Europese doel voor de reductie van het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen met 50 procent tegen 2030. In het verleden hebben we met het Uitvoeringsprogramma Toekomstvisie gewasbescherming 2030 van het Rijk al ambitie getoond om onze productie te verduurzamen en te investeren in weerbare teelten. Nu komen daar waarschijnlijk nog meer strikte middelvoorschriften met strengere toelatingseisen van (nieuwe) middelen bij.
Dit doel is totaal onrealistisch en onhaalbaar. Helemaal als de Europese Commissie niet komt met snelle toegang en toepassing van biologische en technische alternatieven of de weg opent voor nieuwe gen-technieken, zoals CRISPR-Cas. Zeker als de focust blijft op middelengebruik per hectare in plaats van per kilogram gewasopbrengst, maakt dit telen in Nederland steeds lastiger.
De Green Deal zal ook indirect invloed hebben op de ontwikkeling van de sierteelt. Dit zijn voor ons op Europees niveau nieuwe onderwerpen, die vroeger bij de lidstaten lagen. Hierbij kan worden gedacht aan strengere groene financieringseisen, energiebelastingen, nauwkeurige uitstootreductiedoelen, corporate social responsibility, CO2-handelsbeperkingen of arbeidsmigratie. De komende tijd zal duidelijk worden wat de invloed zal zijn op de glastuinbouw en zullen we met een breed scala aan partners werken aan een gezamenlijke lobby."
Hoe zie je de toekomst van de sierteelt in Nederland?
Schevel: "Ons vlaggenschip ligt op koers. Op koers om duurzame koploper te blijven. Op koers naar gezondheid en geluk. De komende tijd zal lastig zijn. En zonder voldoende steun vanuit het Rijk zullen er waarschijnlijk ook bedrijven verdwijnen, dat is helaas wel het eerlijke verhaal.
Met de overgebleven telers blijven we ons ontwikkelen om maatschappelijk relevant te blijven. Aan de ene kant doen we dit door de energietransitie te versnellen en innovatief te blijven. Zo dragen we bij aan het Parijs-akkoord en de doelen van de Europese Green Deal, Nederland en Europa zullen ons partnerschap daarin moeten erkennen.
Aan de andere kant bewijzen we onze positie in de samenleving via gezondheid en geluk. In de toekomst is er steeds meer aandacht voor een groene omgeving en hoe dit de volksgezondheid kan verbeteren. En de beste stuurlui? Die staan aan wal, dat is helaas van alle tijden.
Omvang Europese sierteelt
De totale productiewaarde van de Europese sierteeltsector bedraagt circa 20 miljard. Dat is ruim 44 procent van de wereldwijde productie. De Europese sierteelt is goed voor ongeveer 335.000 directe banen en 427.000 aanverwante banen in de handel en retail. Nederland heeft een productiewaarde van ruim 7 miljard. In Nederland werken ruim 82.000 mensen in de glastuinbouw.