Europese Commissie wil octrooien op planten beperken
Het is nooit de bedoeling geweest van de Europese wetgever om octrooien op producten van essentieel biologische processen te verlenen.
Dat is de strekking van een interpretatie van de Biotechnologie Richtlijn van 1998, die de Europese Commissie op 3 november jongstleden presenteerde.
Dit is een belangrijke stap in de discussie over octrooien in de plantenveredeling, een discussie die al vele jaren loopt. Het is nu aan het Europees Octrooibureau om de ontwikkeling van nieuwe plantenrassen voor teler en consument veilig te stellen.
Werk aan de winkel
De interpretatie is een mooi resultaat, maar de vervolgstap is nu aan de lidstaten van het Europees Octrooibureau (EOB). Zij moeten twee belangrijke dingen doen.
Als eerste moet de interpretatie worden overgenomen door het EOB. Deze onafhankelijke instelling, die verantwoordelijk is voor de verlening van Europese octrooien, is juridisch niet gebonden aan de interpretatie van de Europese Commissie. Het zijn de nationale regeringen van de Europese Unie plus tien andere landen, die daar het beleid bepalen. Zij moeten nu zorgen dat het EOB deze interpretatie overneemt.
Als tweede is een verdere verduidelijking nodig van de reikwijdte van octrooien die wel verleend kunnen worden, zodat reeds bestaande planten niet alsnog onder de werking van zo'n octrooi kunnen vallen.
Dwanglicenties
De Europese Commissie gaf in haar interpretatie ook nog een aanzet om de toepassing van zogenoemde dwanglicenties te verbeteren voor het geval een kweker geen toegang krijgt tot geoctrooieerd plantmateriaal van een ander. Hierover geeft de interpretatie geen uitsluitsel; de Europese Commissie vindt dat een verdere analyse nodig is.
Langdurige lobby
Al sinds 1998 is er een groeiend probleem in de plantenveredeling. Het steeds vaker toekennen van octrooien op planten beperkt het open innovatiesysteem in de plantenveredeling, dat gevormd wordt door het kwekersrecht.
Bescherming door kwekersrecht heeft de Nederlandse sector tot een wereldspeler gemaakt en is essentieel voor innovatie
Het octrooirecht leidt niet tot een open innovatiesysteem; een octrooihouder kan verdere ontwikkeling blokkeren door het gebruik van geoctrooieerd plantmateriaal door een concurrent te weigeren.
Het zijn de veredelaars zelf, verenigd in Plantum, en ketenpartners zoals VBN die aan de bel trokken omdat zij zagen aankomen dat innovatie zou stagneren en het aanbod zou verschralen.