Jan Willem de Vries
Jan Willem de Vries Foto: WUR

Het is al 2021, nog maar negen jaar te gaan om onze ambitie waar te maken

Column Column

Allereerst wil ik u in alle opzichten een gezond 2021 toewensen. 

Het programma Kas als Energiebron is hét innovatieprogramma dat energiebesparing en het gebruik van duurzame energie in de glastuinbouw stimuleert. Glastuinbouw Nederland en het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit trekken hierin samen op. Op het proefbedrijf van de business unit Glastuinbouw van Wageningen University & Research beschikken we over het Innovatie en Demonstratie Centrum Kas Als Energiebron (IDC KAE).

Dit project is een katalysator voor technologische innovaties en waarbij de focus ligt op demonstreren van kasconcepten, technieken en ontwikkelingen gericht op het terugdringen van het fossiele energiegebruik. Het IDC Kas als Energiebron in Bleiswijk fungeert als stimulator rond energiezuinige en energieleverende kassen. Als sector glastuinbouw hebben we de ambitie klimaatneutraal te zijn in 2040. Om dit te bereiken moet er het nodige gebeuren. Voor het innovatieprogramma Kas als Energiebron is door het kabinet extra geld beschikbaar gesteld om deze doelstellingen te halen. De afgelopen jaren hebben we qua energiebesparing enorme stappen gezet en was het bij trostomaat zo dat voor een kleine 60 kg trostomaat iets meer dan 45 m3 gas per m2 werd gebruikt. Door met elkaar, telers kwekers, toeleverancier en onderzoek samen te werken, hebben we bereikt dat de productie is toegenomen en het gasverbruik nagenoeg is gehalveerd. 

Uitdagingen
Het is dezelfde overheid die de glastuinbouw enorm remt in haar ambitie om verder te verduurzamen. Iets dat ik niet kan begrijpen... Het is zelfs zo dat Koppert Cress een bedrijf wat vooropgaat in duurzaam ondernemerschap noodgedwongen moet terugschakelen van groene stroom naar gas. Hier heeft het kabinet met de ODE een fout gemaakt die hopelijk snel hersteld gaat worden. Ook de lage gasprijzen maken dat er een rem zit op verdere verduurzaming. Het is nog niet zo lang geleden dat een grote tuinder tegen mij zei dat ons energiebesparingsonderzoek helemaal geen issue is voor de glastuinbouw. Het ontlokt mij de gedachte dat dit niet zo blijft als de gasprijs laag blijft. Dan zal de overheid op een andere manier (fiscaal) ingrijpen om de doelstellingen op het gebied van CO2 uitstoot te halen. Nu weet ik ook wel dat u als ondernemer andere dingen aan uw hoofd hebt dan energieprijzen. Deze liggen vooral op het terrein van gewasgezondheid en gewasbescherming. Door het afnemende middelenpakket worden de problemen voor u als ondernemer groter. Zo is virus in verschillende gewassen een serieus probleem geworden, net als een aantal insecten zoals mijten, tuta, witte vlieg, wantsen om maar wat te noemen. Op het gebied van schimmels en bacteriën liggen er bij verschillende gewassen ook grote uitdagingen. Ik denk dan aan Pythium, gekke wortels, meeldauw, Phytophthora, fusarium, etc.

Onderzoekers
Nu staat er op het IDC KAE een emissiearme demonstratiekas voor groente, fruit en bloemen gebouwd. In deze kas zijn onderzoekers op zoek naar manieren om de uitstoot van CO2, gewasbeschermingsmiddelen en kunstmest tot nul te reduceren. Ziekten en plagen worden vooral biologisch bestreden. En de energiezuinige kas gebruikt water en voedingsstoffen zoveel mogelijk opnieuw. Dit leidt tot een schonere teelt en betere oogst.
Als het gaat om het klimaatneutraal maken van de kas is terugdringen van het energiegebruik het belangrijkste. Door een betere isolatie kan het energiegebruik worden teruggedrongen, maar dan kan het te vochtig worden. We moeten dus iets doen om schimmels geen kans te geven. Dat is ook de reden dat we in de winter een hogere temperatuur aan willen hoeden en speciale installaties gebruiken om de lucht te ontvochtigen. Als alternatieve warmtebron wordt gebruik gemaakt van een warmte pomp
In deze demonstratiekas gaan we bijzonder zuinig om met water. Het voor irrigatie gebruikte water wordt volledig opgevangen, ook als het verdampt is en door de ontvochtiger uit de lucht is gehaald. Het opgevangen water wordt behandeld met ozon dat eventuele ziekteverwekkers in het water onschadelijk maakt.

Biologische bestrijders
Verder zorgen we ervoor dat er in de kas een leger klaar staat van biologische bestrijders zoals roofmijten, roofwantsen en sluipwespen. Met behulp van dit leger bestrijden we plaaginsecten zoals trips, witte vlieg en bladluis. Bij deze wijze van werken ook wel bekend als ‘standing army’ staan tussen het gewas planten waarin de roofinsecten graag wonen en eieren afzetten. Daarnaast worden ze bijgevoerd. Normaliter bestelt een tuinder de biologische bestrijders pas als hij last heeft van een plaag. “Dat kost tijd en ondertussen kan de plaag zich verder ontwikkelen. Daarom onderzoekt een team van entomologen nu de voorwaarden voor continue aanwezigheid van de plaagbestrijders en de effecten.

Deze demonstratiekas gaat ons helpen om de problemen waar we voor staan om te lossen en wij als Glastuinbouw met trots kunnen blijven uitdragen, dat wij al heel ver zijn in het bereiken van onze ambitie. Een glastuinbouwsector te zijn welke - in 2030 - de meest gezonde groente, bloemen en planten van de wereld teelt. Dit in een zoveel als mogelijk biologisch ecosysteem, uitgaande van sterke gewassen, preventie, biologische bestrijding, nagenoeg zonder emissie naar het milieu. 

Jan Willem de Vries
Wageningen University & Research
Business Unit Glastuinbouw


Uit de krant

Meest gelezen

Uit de krant