U doet u zelf te kort als u geen kijkje neemt...

Afgelopen decennia is heel veel onderzoek verricht op het gebied van klimaatregeling. Dit onderzoek is o.a. gedaan in opdracht van het programma “Kas als Energiebron” (KAE). Doel van dit programma is het energieverbruik van de Nederlandse glastuinbouw te verlagen. KAE is hét innovatie- en actieprogramma dat energiebesparing en het gebruik van duurzame energie in de glastuinbouw stimuleert. Glastuinbouw Nederland en het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV) trekken hierin samen op.

We kunnen er niet omheen dat fossiele energie steeds schaarser en duurder wordt. De glastuinbouw heeft zich ten doel gesteld minder afhankelijk te willen zijn van fossiele brandstoffen. De consument stelt steeds meer eisen aan de wijze waarop wij onze producten produceren en vragen om duurzaam geteelde producten. Verder speelt de klimaatverandering en het klimaatbeleid een belangrijke rol in het verder verduurzamen van onze bedrijfsvoering als we een licence to produce willen houden. Doel van het programma is dan ook uiteindelijk helemaal klimaatneutraal (fossielvrij) te kunnen telen. De ambitie is om in 2050 de glastuinbouw klimaatneutraal en economisch rendabel te laten zijn. De overheid en de glastuinbouwsector hebben samen een meerjarenafspraak gemaakt waarin de doelen en ambities staan. Het programma werkt op meerdere sporen tegelijk om de ambitie en de doelen te bereiken. Ondernemers, overheid, onderzoeksinstellingen, toeleveranciers en brancheorganisaties werken nauw samen aan nieuwe kennisontwikkeling en innovaties gericht op het gebied van teelt(techniek), nieuwe kas- en schermmaterialen, lichtbenutting, CO2 -dosering, stimuleren van aardwarmte, WKO, bio-energie en restwarmte etc. 

Kennisoverdracht

Daarnaast wordt er heel veel gedaan op het gebied van kennisoverdracht. Een van de producten welke als interactief leermiddel die door de Businessunit Glastuinbouw van Wageningen University & Research Glastuinbouw is de App KASSIM. Het is een interactief leermiddel bedoeld voor onderwijs en praktijk. Al de tot nu toe opgedane kennis en inzichten, m.n. op het gebied van "Het Nieuwe Telen", zijn opgenomen in simulatiemodellen die door de Businessunit Glastuinbouw in de loop der jaren zijn ontwikkeld en middels praktijkgegevens uitgebreid gevalideerd zijn. Het meest uitgebreide model (KASPRO) berekent het energieverbruik, kasklimaat en gewasgroei in tuinbouwkassen. Jammer is het om waar te nemen dat deze app’ s zo weinig bekend zijn. 

Met KASPRO als rekenmodel is het nieuwe leermiddel KASSIM ontwikkeld dat op een interactieve manier inzicht geeft in de processen in een kas en waarmee de effecten van o.a. Het Nieuwe Telen op kasklimaat, gewasverdamping en temperatuurverdeling op een overzichtelijke manier in beeld gebracht worden. Met dit leermiddel kunnen MBO, HBO en WO docenten nieuwe leerstof ontwikkelen voor lessen op het gebied van schermen en belichten. Samen met de uitgebreide documentatie op Groen Kennisnet (GKN) kunnen docenten opdrachten ontwikkelen, beheren en onderling delen. Naast het groene onderwijs is KASSIM ook beschikbaar voor de sector: individuele telers, studiegroepen en in-company trainingen op bedrijven. Naast Kassim kunt u over veel meer interessant applicaties beschikken. Zo is er de kaskieswijzer, de Uitstralingsmonitor, en de Waterstromen App. 

Zie: https://www.glastuinbouwmodellen.wur.nl/edu/portal/ 

Kaskieswijzer 

De Kaskieswijzer is een interactief naslagwerk op het gebied van daglichtbenutting in de glastuinbouw. Om zonne-energie optimaal te kunnen benutten is veel onderzoek uitgevoerd naar factoren die de toetreding van licht in de kas bepalen, o.a. kasontwerp, kasconstructie en kasdekmateriaal en coatings. De Kaskieswijzer maakt deze kennis toegankelijk en interpreteerbaar.

Kassim is een interactief leermiddel waarmee de energiebalans, vochtbalans en CO2-balans, de fotosynthese en de gewasverdamping van een moderne tuinbouwkas op overzichtelijke wijze in beeld gebracht worden. Een krachtig simulatiemodel, ontwikkeld voor (wetenschappelijk) onderzoek en gevalideerd met data uit de praktijk, berekent alle relevante grootheden op basis van weersgegevens, klimaatinstellingen en gebruik van schermen en belichting volgens Het Nieuwe Telen. Voor ondernemers binnen de glastuinbouwsector met plannen voor nieuwbouw of verbouw.

Club van 100

Met de uitstralingsmonitor simuleer je de gevolgen van uitstraling voor het verticale temperatuurprofiel in je gewas en voor de gewasverdamping in verschillende lagen van het gewas. Leuk is het om te vermelden dat het tot stand komen van deze monitor is gefinancierd door Kas als Energiebron en leveranciers uit de club van 100.

Met de Waterstromen app kunnen telers, installateurs en hun adviseurs voor het eigen bedrijf de waterstromen berekenen zodat ze weten hoeveel water en stikstof ze lozen en wanneer. Met de app kan bepaald worden of aan de stikstof-emissienormen wordt voldaan, hoeveel er geloosd wordt en met welke investeringen de spui en de emissies te verminderen.

Jan Willem de Vries
Wageningen University & Research
Business Unit Glastuinbouw