Advies...

Het was in 1968 dat ik voor het eerst met de sierteelt in aanraking kwam. Met glastuinbouw en in het bijzonder de tomatenteelt had ik als 13-jarig jongetje al eerder kennis gemaakt. Het slaan tegen de draden met een stok om de bloemen te bewegen en bladplukken van tomaten was mijn eerste kennismaking met de sector. 

Dat door het bewegen van de bloemen je de bestuiving een handje hielp, kon ik begrijpen en dat bladplukken nodig was om een meer open gewas te krijgen waardoor vruchten makkelijker afrijpen ook. Maar dat op momenten dat ik het al erg warm had in de kas er petroleumkachels werden aangestoken. Dat vond ik toen erg raar..

Mijn eerste kennismaking met de sierteelt was tijdens een stage op de tuinbouwschool. Wij waren te gast bij Jaap Casteleijn van Kwekerij ’t Akkertje aan de Zuiderakerweg in Osdorp. Dit was een klein tuincentrum wat bloemen en potplanten voor eigen afzet teelde. Een van mijn eerste opdrachten was het pluizen van pluischrysanten. Later moest ik de bloemen voorzien van een cellofaanzakje om de bloemen tegen de regen te beschermen. Op dit bedrijf teelde men heel veel verschillende soorten snijbloemen. De kas was nog gedekt met eenruiters. Op dit bedrijf waar ik bijna 5 jaar vakantiewerk heb gedaan, is mijn liefde voor het vak geboren. Nu 55 jaar later is er wel heel veel veranderd in de tuinbouw... Mijn eerste echte werkgever was Hein Appelboom. Op dit bedrijf heb ik mijn stageperiode van de RMTuS Aalsmeer vervuld. Een bedrijf wat toen volop in omschakeling was van rozen naar potplanten en in het bijzonder Saintpaulia’s en Begonia’s. Ook schakelde het bedrijf om van olie naar gas. Op dit bedrijf heb ik uiteindelijk 7 jaar gewoond en gewerkt. 

In 1973 brak de eerst energiecrisis uit. Dit als gevolg van de Jom Kippoeroorlog waardoor de export van olie uit het Midden-Oosten stil werd gelegd. Omdat de gasprijs aan die van olie was gekoppeld liep de prijs van het gas op. Onderzoek in die tijd richtte zich vooral op goede systemen van verwarming, klimaat- en teeltonderzoek en geschikte rassen. Na een avontuur van een jaar in Zuid-Amerika ben ik in 1982 begonnen op het toenmalige Proefstation voor de Bloemisterij in Aalsmeer. 

Voor het onderzoek was dit een gouden tijd. De glastuinbouw had zich enorm ontwikkeld met name de goedkope energie en de aandacht van het onderzoek was vooral gericht op kosten besparing met name op de stijgende arbeidskosten. In 1979 brak de Golfoorlog tussen Irak en Iran uit. De tweede oliecrisis was een feit. De gevolgen van deze tweede energiecrisis, mede omdat de Europese Commissie zich met de Nederlandse gasprijs ging bemoeien waren veel groter dan de eerste. Het gevolg was een versnelde verhoging van de gasprijs wat leidde tot grote onrust en zorg voor de toekomst van de glastuinbouw. Voor het onderzoek brak er een gouden tijd aan omdat de overheid enorm investeerde in energiebesparend onderzoek. Veel onderzoek richtte zich op besparing en het verhogen van de productie per eenheid energie. 

Deze tweede energiecrisis heeft de sector doen beseffen dat de tijd van goedkope energie voorbij was en dat er een einde zou komen aan onze gasvoorraad. In die tijd ontstonden er allerlei wilde ideeën zo zou het bijvoorbeeld beter zijn om de glastuinbouw over te brengen naar het warmere- en zonnige zuiden. Was de gemiddelde gasprijs in 1984 zo’n 45 guldencent nu een kleine 40 jaar later is deze gasprijs een veelvoud hiervan. 

Op dit moment hebben we te maken met extreme tekorten op de energiemarkt. De vraag is enorm hoog, en het aanbod beperkt. Dit kent diverse oorzaken. Zo produceren we zelf een stuk minder gas in Groningen. Daarnaast levert Noorwegen maar weinig gas en is Rusland gestopt met leveren. Ook koopt Azië veel gas op in de vorm van LNG waardoor we steeds meer volle schepen langs ons heen zien varen. Als klap op de vuurpijl was ook de Nederlandse gasopslag erg beperkt door een relatief koud voorjaar. Gevolg is een meer dan fors hogere energierekening voor consumenten en bedrijven. 

Zo aan het einde van mijn werkende periode staan we als sector weer voor een enorme uitdaging, voor veel bedrijven zal het erop of eronder zijn. Ik wil het niet eens een crisis meer noemen en houd mijn hart vast wat er gaat gebeuren als het stookseizoen weer gaat beginnen. Bij het onderzoek liggen nog veel resultaten van onderzoek op de plank welke door de lage energieprijzen hier terecht zijn gekomen. Mijn advies aan u als ondernemers zou zijn om u hier (nogmaals) in te verdiepen. 

Jan Willem de Vries
Wageningen University & Research
Business Unit Glastuinbouw