Jesse Schevel, onze man in Den Haag en Brussel
Algemeen Bloemen in BewegingSinds 1 april jongstleden werkt Jesse Schevel als specialist public & government affairs en internationale zaken bij Glastuinbouw Nederland. Hij is de lobbyist die in Den Haag en Brussel de belangen behartigt van de glastuinbouwtelers. Via de zijlijn probeert hij invloed uit te oefenen op de politieke besluitvorming, door in politieke debatten standpunten van de glastuinbouw naar voren te brengen en door de zorgen over beleidsvoorstellen bij de verschillende EU-instellingen aan te kaarten.
Door Walter Landesbergen
Wat wil je bereiken voor de sierteelt?
Schevel: “Het belang van Brussel voor de glastuinbouw wordt alleen maar groter. Het is daarom belangrijk dat onze stem daar goed wordt gehoord, ondanks onze kleine omvang. We dragen met onze producten bij aan gezondheid en geluk van de samenleving. Ik zie het als mijn taak om burgers, politici en ondernemers in Europa bewuster te maken van de maatschappelijke bijdrage die onze sector levert.
Onze producten hebben een duidelijke meerwaarde, maar die is bij het grote publiek nog veelal onbekend. Zeker in Brussel is men nog niet heel bekend met onze glasgewassen. Een goede positionering en branding is belangrijk voor maatschappelijke waardering van de sierteelt en daarmee voor toekomstige groeimogelijkheden van de totale glastuinbouw.
Tegelijkertijd moeten we voorkomen dat onwerkbare wet- en regelgeving ons handelen frustreert. Als Glastuinbouw Nederland pleiten we daarom consequent voor een verschuiving van onuitvoerbare middel- naar realistische doelvoorschriften. Dat betekent kort op de bal spelen, want in een lekke boot is het slecht zeilen.
Concreet hoop ik dat het belang van de glastuinbouw in de energietransitie breed wordt erkend. Een lagere ODE, meer ruimte voor aard- en restwarmte in SDE++ en verdere toepassing van CO2-afvang (CCU) voor de glastuinbouw helpen ons klimaatneutraal te worden. Ook waterstof biedt mogelijk kansen om de transitie aan te jagen. Voorstellen voor hogere energiebelasting of biomassagebruik aan banden te leggen, frustreren deze juist en moeten we zoveel mogelijk voorkomen. Bovendien is het een publiek geheim dat we de Kaderrichtlijn Water in 2027 niet gaan halen. We moeten nu alles op alles zetten om te voorkomen dat deze onrealistische doelen tot een tweede stikstofcrisis leidt die wederom het land lam legt. Ten slotte werken we al enige tijd aan het toelaten van tijdelijke arbeidskrachten van buiten de EU ten behoeve van de oogst.
Kortom, mijn missie zal de komende jaren zijn om zoveel mogelijk te voorkomen dat onwerkbare wet- en regelgeving ons handelingsperspectief voor een duurzame sierteelt belemmert.”
Wat merkt de sierteelt van jouw inspanningen?
Schevel: “Een lobbyist werkt vooral achter de schermen. Het is een beetje een paradox: voor een succesvolle lobby kunnen we niet altijd onze successen claimen. Lobbyen berust op vertrouwen: informatie wordt in vertrouwen gedeeld en gesprekken worden vertrouwelijk gevoerd. Daarover vertellen schaadt mogelijk dit vertrouwen, waardoor mensen minder snel informatie met ons zullen delen. En dat zou onze lobby nog lastiger maken.
sierteelt en voedingstuinbouw: een krachtig koningskoppelWel wil ik onze telers meer meenemen in het lobbyproces. Door regelmatig over mijn inzet te communiceren krijgen ze beter inzicht in hoe een wetsvoorstel zich over de tijd ontwikkelt. Processen in Brussel duren vaak jaren, dus wil ik telers graag al vroeg informeren over de mogelijke kansen en risico’s van wetsvoorstellen. Vervolgens gebruik ik graag hun input om vroeg in het proces werkbare aanpassingen proberen te organiseren. Het betrekken van ondernemers is daarom voor mij een belangrijk speerpunt. Door de kloof tussen Europa en het erf te verkleinen hoop ik kennis en informatie van telers te krijgen waar ik in Brussel weer de boer mee op kan.
Welke prioriteit heeft de sierteelt?
Schevel: “De Nederlands sierteelt is het vlaggenschip van de Europese land- en tuinbouw. Innovatie is daarbij het toverwoord. Met de grote verduurzamingsopgaven waar de wereldwijde land- en tuinbouw voor staat, is er daarom steeds meer oog voor de innovaties en ontwikkelingen in onze sector. Of het nu gaat om energiezuinigheid, plantgezondheid, waterkwaliteit of arbeidsomstandigheden, de sierteelt dient in de vergroening van de tuinbouw als katalysator.
De innovaties die in de sector plaatsvinden dragen bij aan maatschappelijke vraagstukken en maken de samenleving duurzamer. Sierteelt en voedingstuinbouw vormen zodoende een krachtig koningskoppel.
En we blijven innovatief. Want als glastuinbouw willen we immers geen stap terugdoen, maar juist met volle kracht vóóruit. Deze groene ambitie mogen we als sector veel meer uitdragen. Ook in Brussel.
Volgens mij liggen er daarnaast voor onze sector unieke kansen op volksgezondheid. Sinds de coronapandemie is daar steeds meer aandacht voor. Iedereen heeft toch behoefte aan welzijn en geluk? Want niet alleen dragen bloemen en planten bij aan geluk, ook is bewezen dat een groene omgeving bijdraagt aan de mentale en fysieke gezondheid van mensen. Sierteelt leidt tot positieve emoties en minder stress. Het belang van ‘vitamine G’ laat onze maatschappelijke prioriteit zien. Dit nieuwe verhaal zijn we nu binnen Glastuinbouw Nederland verder aan het ontwikkelen. Deze hernieuwde branding mag ik straks in Brussel promoten om internationaal meer aandacht voor onze belangrijke sector te werven.”
Hoe verloopt een lobbyproces?
Schevel: “Lobbyen is simultaan snelschaken. Meerdere dossiers lopen op hetzelfde moment naast elkaar, die elk op een andere fase in de besluitvorming zitten. Dat maakt de lobby soms ook best verwarrend. In de EU geldt dat de Europese Commissie als enige met nieuwe wetsvoorstellen mag komen. Voordat deze formeel worden gepubliceerd zit al een heel lobbyproces. En dat is erg belangrijk, want 80 procent van de voorstellen wordt daadwerkelijk omgezet in wet- en regelgeving.
In onze nauwe contacten met de Commissie delen we in een vroeg stadium onze zorgen over bepaalde beleidsontwikkelingen. Dat geeft de Commissie de kans om deze vroegtijdig te overwegen en hopelijk mee te nemen in hun wetsvoorstel. Na publicatie gaat het voorstel van de Commissie naar het Europees Parlement en de Raad van Ministers. In de Raad zitten alle 27 ministers van een specifiek vakgebied verenigd, zoals landbouw- of energieministers. In het Parlement en de Raad kunnen we nog de laatste scherpe kantjes van het voorstel afhalen of in het uiterste geval een voorstel ontmoedigen. Beide EU-instituties moeten instemmen met het voorstel.
De Europese besluitvorming werkt vaak als een tweetrapsraket. Eerst komt de Commissie met een beleidsstrategie, zoals bijvoorbeeld de Europese Green Deal met de ‘van boer tot bord’- of biodiversiteitsstrategie, waarna later met specifieke wetsvoorstellen de doelen in detail worden uitgewerkt. Beide keren komt de Commissie eerst met een voorstel en moeten Parlement en Raad deze goedkeuren. Kortom, voor hetzelfde onderwerp wordt vaak bovenstaande cyclus twee keer doorlopen. Schaken op meerdere borden tegelijk.”
Wie zijn je overlegpartners?
Schevel: “Copa-Cogeca is onze Europese koepelorganisatie en verenigt tientallen landbouworganisaties en -coöperaties uit heel Europa. Vanuit Nederland zijn ook LTO Nederland, Royal FloraHolland en GroentenFruit Huis aangesloten.
In feite is Copa-Cogeca onze springplank en spreekbuis in Brussel. Wanneer er vanuit Nederland zorgen zijn over een bepaald thema kaart ik deze aan in de diverse werkgroepen waaraan ik deelneem. Verder biedt Copa-Cogeca mij de mogelijkheid om op Europees niveau met onze partners en de EU-instellingen te overleggen, de laatste ontwikkelingen mee te krijgen en bondjes te vormen met andere lidstaten die met hetzelfde probleem zitten. Vervolgens kunnen we met onze internationale collegae een Europese lobby optuigen om dit probleem Europa-breed proberen te tackelen. Geen calimero-effect, maar groter denken.”
Hoeveel Europese subsidie is er beschikbaar voor de sierteelt?
Schevel: “De sierteelt heeft zelden steun gehad vanuit het Gemeenschappelijk LandbouwBeleid en is veel marktgerichter en zeer competitief. En ik ken de sierteelt ook niet als een sector die ‘zijn handje wil ophouden’. Telers houden liever zelf hun broek op.
de sector houdt liefst zelf de broek op
Uitzonderlijke situaties vragen echter ook uitzonderlijke maatregelen. Er moet wel geld over blijven om te kunnen verduurzamen. En daar ligt mijn rol. De sierteelt werd eerst hard geraakt door de corona-crisis. Glastuinbouw Nederland heeft daarom met LNV gewerkt aan een financiële tegemoetkoming om liquiditeitsproblemen van bedrijven te voorkomen. Onder druk van de sector openden de ‘green lanes’ ook voor de sierteelt. Richting onze directe buurlanden bleef de afzet van sierteelt ondanks gesloten grenzen toch mogelijk, al daalde de vraag vaak in de praktijk wel.
Momenteel zitten we midden in de Oekraïnecrisis. Met uitzonderlijk hoge gas- en elektriciteitsprijzen tot gevolg. Veel telers kunnen deze niet aan de consument doorbereken, wat leidt tot grote liquiditeitsbehoeften. Vandaar dat we in Brussel bijvoorbeeld hebben gezorgd voor Staatsgaranties en gesubsidieerde leningen om de sector door deze tweede crisis te loodsen. Zonder dat er sprake is van Staatssteun. Daarmee geeft de Europese Commissie lidstaten de ruimte om sierteeltbedrijven, die willen verduurzamen, tegemoet te komen. Nu is het kabinet aan zet. Het is aan ministers Staghouwer (LNV) en Jetten (Klimaat en Energie) in welke mate bedrijven daadwerkelijk zullen worden ondersteund.
Glastuinbouw Nederland staat hierover in nauw contact met het kabinet om aandacht te vragen voor onze getroffen sector. Al ver voordat er witte rook uit Brussel kwam, waren we al met LNV in gesprek over een mogelijke borgstelling van banken om faillissementen te voorkomen. Zo’n regeling is geen optimale situatie en leidt tot toenemende schulden. Daarom kwamen we als sector tevens met een investeringsplan, om samen met overheid en partners te investeren om de versneld uit deze crisis te komen.”
Wat zijn de consequenties van de Green Deal voor de sierteelt?
Schevel: “De Green Deal zal onvermijdelijk impact hebben op de sierteelt. Doordat het nog globale strategieën zijn, is soms het lastig inschatten wat de precieze impact zal zijn. Wel maak ik me grote zorgen over het Europese doel voor de reductie van het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen met 50 procent tegen 2030. In het verleden hebben we met het Uitvoeringsprogramma Toekomstvisie gewasbescherming 2030 van het Rijk al ambitie getoond om onze productie te verduurzamen en te investeren in weerbare teelten. Nu komen daar waarschijnlijk nog meer strikte middelvoorschriften met strengere toelatingseisen van (nieuwe) middelen bij.
Dit doel is totaal onrealistisch en onhaalbaar. Helemaal als de Europese Commissie niet komt met snelle toegang en toepassing van biologische en technische alternatieven of de weg opent voor nieuwe gen-technieken, zoals CRISPR-Cas. Zeker als de focust blijft op middelengebruik per hectare in plaats van per kilogram gewasopbrengst, maakt dit telen in Nederland steeds lastiger.
De Green Deal zal ook indirect invloed hebben op de ontwikkeling van de sierteelt. Dit zijn voor ons op Europees niveau nieuwe onderwerpen, die vroeger bij de lidstaten lagen. Hierbij kan worden gedacht aan strengere groene financieringseisen, energiebelastingen, nauwkeurige uitstootreductiedoelen, corporate social responsibility, CO2-handelsbeperkingen of arbeidsmigratie. De komende tijd zal duidelijk worden wat de invloed zal zijn op de glastuinbouw en zullen we met een breed scala aan partners werken aan een gezamenlijke lobby.”
Hoe zie je de toekomst van de sierteelt in Nederland?
Schevel: “Ons vlaggenschip ligt op koers. Op koers om duurzame koploper te blijven. Op koers naar gezondheid en geluk. De komende tijd zal lastig zijn. En zonder voldoende steun vanuit het Rijk zullen er waarschijnlijk ook bedrijven verdwijnen, dat is helaas wel het eerlijke verhaal.
Met de overgebleven telers blijven we ons ontwikkelen om maatschappelijk relevant te blijven. Aan de ene kant doen we dit door de energietransitie te versnellen en innovatief te blijven. Zo dragen we bij aan het Parijs-akkoord en de doelen van de Europese Green Deal, Nederland en Europa zullen ons partnerschap daarin moeten erkennen.
Aan de andere kant bewijzen we onze positie in de samenleving via gezondheid en geluk. In de toekomst is er steeds meer aandacht voor een groene omgeving en hoe dit de volksgezondheid kan verbeteren. En de beste stuurlui? Die staan aan wal, dat is helaas van alle tijden.
Omvang Europese sierteelt
De totale productiewaarde van de Europese sierteeltsector bedraagt circa 20 miljard. Dat is ruim 44 procent van de wereldwijde productie. De Europese sierteelt is goed voor ongeveer 335.000 directe banen en 427.000 aanverwante banen in de handel en retail. Nederland heeft een productiewaarde van ruim 7 miljard. In Nederland werken ruim 82.000 mensen in de glastuinbouw.
Jesse Schevel
Geboren in Leeuwarden
23 jaar.
Studie
-Internationaal en Europees recht, Erasmus Universiteit Rotterdam.
-Technische bestuurskunde, Technische Universiteit Delft.
CV
-LTO Nederland, Adviseur Public Affairs en Communicatie.
-Glastuinbouw Nederland, Gespecialiseerd Publiek, Overheid en Internationale Zaken.
