Modellen voor een beter kasklimaat

De business unit Glastuinbouw biedt een aantal producten en diensten aan die zeker in deze tijd van extreem hoge energieprijzen interessant voor u zijn om kennis van te nemen. In het assortiment zitten diensten en/of producten waarvan u als telers, adviseurs en toeleveranciers, in een aantal gevallen gratis, gebruik kunnen maken.

Op het gebied van kasklimaat is er het simulatiemodel KASPRO. Mijn collega’s hebben expertise opgebouwd op het gebied van materialen en constructies, kasklimaatregeling, automatisering, nutriënten voorziening en teeltsystemen. Op de genoemde terreinen is en wordt fundamentele kennis gecombineerd met kennis en ervaring uit de glastuinbouwpraktijk. Het model is een uniek gereedschap dat rekening houdt met randvoorwaarden die tuinders stellen en waarin complexe interacties tussen kasklimaat, gewas en energievoorziening zijn samengebracht. Met behulp van dit programma kan het kasklimaat, de energie- en CO2 huishouding in kassen in relatie tot het buitenklimaat, de bedrijfsuitrusting, de teelt en de gebruikte instelwaarden voor de klimaatcomputer worden berekend. Met behulp van deze tool kun je dus berekenen in hoeverre de teelt omstandigheden worden verbeterd, wanneer de bedrijfsuitrusting of klimaatregeling wordt veranderd. Zo kun je objectief en voorspellend bepalen onder welke condities maatregelen kunnen renderen en of de beoogde verandering van het teeltklimaat kan worden bereikt. Het is mogelijk om scenarioberekeningen op maat te laten uitvoeren. 

Leermiddel
Zo is er ook een applicatie die we KASSIM noemen. Dit is een interactief leermiddel voor onderwijs en praktijk. Wij hebben en doen nog steeds veel onderzoek voor het programma “Kas als Energiebron”. Het doel van dit programma is het energieverbruik in de Nederlandse glastuinbouw te verlagen. De kennis en de nieuwe inzichten die we hierbij opdoen met name op het gebied van “Het Nieuwe Telen” zijn opgenomen in de simulatiemodellen die door onze businessunit Glastuinbouw in de loop van de jaren zijn ontwikkeld en met behulp van gegevens uit de praktijk uitgebreid zijn gevalideerd. Het leermiddel KASSIM is met behulp van KASPRO ontwikkeld. Deze applicatie geeft op een interactieve manier inzicht in de processen in een kas en waarmee effecten van onder andere Het Nieuwe Telen, gewasverdamping en temperatuurverdeling op en overzichtelijke manier in beeld worden gebracht.

Ook voor het optimaliseren van de CO2 dosering is een simulatietool ontwikkeld. Op lichtrijke dagen moet in de kas zo veel als mogelijk van het fotosynthese potentieel geprofiteerd worden. Het doseren van CO2 is daarbij een belangrijke factor die strategisch ingezet moet worden. Om dit te bereiken hebben onderzoekers van onze businessunit een simulatietool ontwikkeld voor het toedienen van CO2, de “CO2 viewer” Met behulp van dit programma kunt u als teler zien wat de effecten zijn van de doseerstrategie. Zo kunt u beoordelen of het op een bepaalde dag beter is om CO2 rond het middaguur te doseren of dat het beter in de ochtend kan worden gegeven. Om de CO2 goed over de dag te verdelen zou je voor elke moment van de dag moeten weten hoe groot het effect is van de CO2-dosering op de fotosynthese is. Dit effect wordt bepaald door de combinatie van CO2 concentratiestijging, kasluchttemperatuur en lichtaanbod en is niet eenvoudig te berekenen. Met behulp van de CO2 viewer kan voor ieder uur van de dag het effect van de laatste kg CO2 berekend worden waarbij rekening gehouden wordt met de buiten omstandigheden, de stook- en ventilatietemperatuur en de doseerstrategie. 

Nieuwe ontwerpen
Dan hebben we ook nog een rekenmodel waarmee stromings- en temperatuurprofielen berekend kunnen worden. Hiermee kunnen bestaande of nieuwe ontwerpen van installaties zoals klimaatkamers, bewaarcellen, gebouwen, etc. worden geanalyseerd op temperatuur- en luchtverdeling onder normale en extreme omstandigheden. Deze zogenaamde CFD-modellen geven inzicht in de werking van een installatie zonder dat er kostbare praktijk experimenten hoeven worden uitgevoerd. Ventilatiepatronen, temperatuur verdeling en emissies van stoffen kunnen snel in beeld worden gebracht. Mijn collega’s hebben veel ervaring met de toepassing van het dit CFD-model voor het ontwerpen van klimaatbeheersingsapparatuur voor kassen en bewaarruimten. Mocht u meer willen weten kijk dan op onze website: https://www.wur.nl/nl/Onderzoek-Resultaten/Onderzoeksinstituten/plant-research/glastuinbouw/Producten-Diensten.htm  

Jan Willem de Vries
Wageningen University & Research
Business Unit Glastuinbouw