Op weg naar de Kas als Ecosysteem
Algemeen ColumnVoor een rendabele glastuinbouw moet alles op orde zijn. Zo ook onze gewasbescherming. Wat het moeilijk maakt is dat telers steeds minder kunnen beschikken over chemische gewasbeschermingsmiddelen welke in uiterste geval kunnen worden ingezet als correctiemiddel en nodig zijn voor het voeren een geïntegreerde gewasbescherming strategie.
Het niet meer beschikken over deze correctiemiddelen maakt dat de inzet van geïntegreerde gewasbescherming dan ook steeds moeilijker en complexer wordt. Immers niet voor alle ziektes en plagen zijn op dit moment de juiste biologische bestrijders en/of biologische middelen voor handen. De druk vanuit de maatschappij, maar ook vanuit de politiek wordt steeds groter om het gebruik gewasbeschermingsmiddelen vanwege een grote zorg voor mens en het milieu verder terug te dringen. Als je daarbij optelt de beoordelingscriteria om nieuwe middelen toegelaten te krijgen in een aantal gevallen tot nog strengere toelatingseisen leidt, dan moeten we het als sector het met een steeds smaller middelenpakket moeten doen. Je zou dus kunnen stellen dat telers dringend behoefte hebben aan nieuwe middelen om ziekten en plagen te kunnen beheersen.
Duurzame teelt
Wat mij opvalt is dat weerbaarheid de laatste jaren steeds meer aandacht krijgt. Het is inmiddels een ingeburgerd begrip. Als Nederlandse Glastuinbouw hebben we veel aandacht besteed aan een schone en duurzame teelt. We zijn er nog niet helemaal, maar we zijn heel ver, waarbij gezonde en weerbare planten en teeltsystemen cruciaal om onze doelstellingen aan kwaliteit en oogstzekerheid te halen. Hier hebben we geen concessies gedaan. Als glastuinbouw hebben we met elkaar flinke stappen gezet op het gebied van nagenoeg residu- en emissievrij telen. Dit hebben we bereikt door geïntegreerde gewasbescherming. Maar we kunnen ons niet permitteren dat we achteroverleunen. Nieuwe problemen doen zich voor en dan bedoel ik niet alleen het smaller wordende middelenpakket maar ook nieuwe ziekten en plagen die door klimaatverandering vanuit zuidelijke landen onze kant opkomen. We moeten ons hiertegen gaan wapenen. Met elkaar moeten we stappen zetten richting een biologisch ecosysteem, nagenoeg zonder residu en emissie van gewasbeschermingsmiddelen.
Weerbaarheid
We hebben het over boven- en ondergrondse weerbaarheid en weerbare teeltsystemen. Binnen ons onderzoek heeft het stimuleren van bodemweerbaarheid van teeltsystemen veel aandacht. Een gezond substraat is een belangrijk uitgangspunt waarbij de nadruk veel meer moet komen te liggen op ziekten voorkomen in plaats van genezen. Om dit te bereiken is een multidisciplinaire aanpak van onderzoek nodig, waarbij de fysische en chemische en de biologische aspecten onderwerpen van onderzoek zijn voor een optimale groei en weerbaarheid van de plant, waardoor ziekteverwekkers geen kans krijgen. Nuttige micro-organismen welke concurreren om voedsel of een antagonistische werking hebben (tegenstrijdige werking) spelen dan een belangrijke rol bij het wel of niet manifesteren van een ziekte en/ of plaag. De enorme diversiteit aan micro-organismen in het substraat maakt dat we nog maar heel weinig weten en dus heel veel te leren hebben. Als we het over bovengrondse ziekten en plagen hebben dan is het zo dat in al onze gewassen ziekten en plagen voorkomen. Als we het over insecten hebben is ons onderzoek gericht op nieuwe natuurlijke vijanden, methoden om natuurlijke vijanden te ondersteunen, interacties tussen natuurlijke vijanden, het ontwikkelen van totaalconcepten voor geïntegreerde bestrijding, en noem maar op. Op het gebied van ziekten ondervinden we ook de nodige schade aan onze gewassen. Ook hier gaat veel aandacht naar uit waarbij naast preventie en verhoging van plantweerbaarheid ook gekeken wordt naar alternatieve methoden en toepassingen. Deze zijn dan gebaseerd op antagonisme en concurrentie, klimaatoplossingen en fysische oplossingen (denk aan licht). Wilt u meer weten over wat we doen breng dan een bezoek aan onze website:
Jan Willem de Vries
Wageningen University & Research
Business Unit Glastuinbouw