Kansen voor de Nederlandse Tuinbouw
Algemeen ColumnHet zal zo’n 25 – 35 jaar geleden zijn dat de klimaatcomputer zijn intrede deed in onze sector. Als ik mijn collega’s vertel dat ik nog stam uit de tijd dat de luchtramen met de hand werden bediend, kijken ze me ongelovig aan. Zo langzamerhand begin het tot mij door te dringen dat ik wat ouder begin te worden.
De computer is niet meer weg te denken uit de glastuinbouw. Data- en informatietechnologie hebben op dit moment volle aandacht van alle schakels in de keten. Nu is het al heel gebruikelijk om robots, sensoren en slimme algoritmes te benutten om allerlei processen te optimaliseren. De computer heeft een heel snelle technische ontwikkeling doorgemaakt. De eerste digitale computer, de Eniac uit 1945 woog 30.000 kg en kon minder dan de smartphone die we tegenwoordig bij ons dragen. De voorlopers van de Businessunit Glastuinbouw de proefstations in Naaldwijk en Aalsmeer hebben een belangrijke bijdrage geleverd aan de introductie van de klimaatcomputer. Het proces van de overgang van handbediend naar analoge regelaars naar de klimaatcomputer heb ik van dichtbij meegemaakt. En deze ontwikkeling is niet meer gestopt, automatisering en robotisering hebben volop hun intrede gedaan. Ten opzichte van de mens hebben computers een vrijwel onbeperkt geheugen en kunnen onbeperkt logisch doorredeneren en zijn 24/7 beschikbaar om hun werk te doen. Ik ben dan ook heel nieuwsgierig hoe onze glastuinbouw sector zich door ontwikkeld.
Bron van informatie
Een onontgonnen terrein is nog de vele historische data die door de hele keten heen beschikbaar is. En er komt steeds meer data bij door de inzet van steeds meer sensoren en data-acquisitietechnieken, en dat niet alleen vanuit onze kassen maar door de hele keten heen. Van veredelaar tot en met de consument. Een enorme bron van informatie die klaarligt om te worden ontsloten en geanalyseerd. Het gaat dan om het ontdekken van patronen en algoritmes die ons kunnen helpen om verbanden bloot te leggen waarmee wij onze beslissingen nog beter kunnen onderbouwen.
Corona heeft hier en daar de beschikbare arbeid om onze teelten optimaal te verzorgen en producten te oogsten flink onder druk gezet. Het maakt dat de roep om machines en robots die werkzaamheden over kunnen nemen alleen maar groter worden. Als sector staan we voor een High Tech en Digitale transformatie die grote veranderingen met zich mee zullen brengen in onze kassen. Niet alleen teelthandelingen maar alle processen waar we als tuinders mee te maken hebben zullen steeds verder digitaliseren. Ik heb het dan niet alleen over onze klimaatregeling, onze installaties, interne logistiek, teelsystemen, robotisering maar ook over de wijze waarop wij afzetten. Planten zullen op plantniveau de verzorging krijgen die ze nodig hebben door gebruik te maken van geavanceerde technologie voor het verzamelen van informatie. We zullen gebruik gaan maken van lerende systemen waarbij de verzamelde informatie wordt vertaald om de mechanisatie, robots en managementsystemen te voeden. Custom made productie ligt in het verschiet. Een proces dat volop aandacht heeft van het onderzoek.
Toonaangevende positie
Een grote uitdaging, en misschien wel de grootste uitdaging waar we als mensheid mee zullen worden geconfronteerd, ligt op het gebied van het produceren van meer voedsel. Dit met minder gebruik van grondstoffen en water, in een circulair en robuust systeem met betrekking tot klimaatverandering. De vijf belangrijke transities waar we in de komende jaren voor komen te staan zijn de eiwittransitie (de overgang naar meer plantaardige eiwitten), de transitie naar gezonde voeding (meer groente, fruit, noten, minder vlees en suiker), een transitie naar efficiënt grondstof- en energiegebruik in de food industrie, minder voedselverspilling in de gehele keten, en de energietransitie van fossiel naar duurzaam.
Nederland heeft een toonaangevende positie als het gaat om voedselproductie. Deze positie hebben we bereikt door vooral samen te werken op het gebied van ontwikkelen en delen van kennis in een compleet ecosysteem. De samenwerking tussen overheden, ondernemers en kennisinstellingen maar ook de diversiteit aan bedrijven maakt ons uniek in de wereld. Het is een interessante tijd waarin we leven waarbij innovaties onze positie kunnen verstevigen. Soms heb ik het gevoel dat we zelf niet weten over wat voor moois wij beschikken met ons ecosysteem. We zouden juist nu nog meer met elkaar moeten samenwerken door onze krachten moeten bundelen. Innovaties waarbij High Tech en Digitale transformatie zullen een steeds groter rol gaan spelen. Als we het goed doen dan hebben we goud in handen.
Jan Willem de Vries
Wageningen University & Research
Business Unit Glastuinbouw