Is er een toekomst voor Vertical Farms?

Zoals u misschien weet zijn we in Bleiswijk volop aan het bouwen aan een Vertical Farm.

De bedoeling is om in de eerste week van mei de eerste planten er in te zetten. Het wordt een daglichtloze ruimte waar we planten onder volledig gecontroleerde, geklimatiseerde, al dan niet gestapeld kunnen telen. Het voordeel van een dergelijke faciliteit is, dat je deze overal kunt neerzetten. Het maakt (teelt)technisch dan niet meer uit wat de bodemgesteldheid is of in welk klimaat je zit. 

Daglichtloos telen
Het telen in daglichtloze ruimte is niet nieuw. We doen het eigenlijk al heel lang, denk alleen maar aan weefselkweek. Op dit moment worden er vooral bladgroenten en kruiden geteeld in Vertical Farms. Ik denk dat je elk gewas in een dergelijke faciliteit zou kunnen kweken, in ieder geval zijn de mogelijkheden legio.
Veel mensen om mij heen roepen, zolang de zon gratis is zullen we in kassen blijven telen in Nederland. Ik ben het hier mee eens, maar laten we niet onze ogen sluiten voor de dingen die op dit terrein aan de gang zijn. Ik denk ook niet dat we binnen afzienbare tijd ons voedsel zoals rijst, graan of aardappelen in dergelijke systemen gaan telen.
De teelttechnische mogelijkheden lijken eindeloos in Vertical Farms, maar niet alles zal erin gekweekt gaan worden. Het gaat dan om producten die vers verhandeld worden en kwetsbaar zijn en een korte transport duur vragen. Naar de toekomst toe denk ik dat het vooral om verse producten gaat met als doel consumenten via voeding de juiste vitaminen en nutriënten aan te reiken. Bij obesitas en ondergewicht met behulp van verse groenten geoptimaliseerde voedingswaarden aanreiken. Dit naast het feit dat het ook gewoon lekker is. 

Voordelen
Het voordeel van daglichtloos telen is dat alle factoren die de teelt kunnen beïnvloeden beheersbaar zijn. Je kunt de productie dus optimaal sturen naar een uitstekende kwaliteit. Daarnaast weet je als teler precies hoeveel kilo van welke kwaliteit op welk moment beschikbaar is voor de afzet. Het voordeel van een dergelijk teeltfaciliteit is vanwege de stapeling een hoge productie per vierkante meter grond. Verder kan je na elke teelt zonder al te veel moeite weer opnieuw starten en is het zo dat je in een kas wel vijf tot tien keer meer productie kan halen per m2 ten opzichte van buiten met een Vertical Farm. Met misschien wel tien tot twintig lagen boven elkaar is het productievolume gigantisch. 
Nu is er veel scepsis over het telen in een Vertical Farm. Toch denk ik dat er ook voordelen aan een dergelijk systeem zitten die de komende decennia wel eens heel belangrijk kunnen worden. Voordelen zitten vooral in het gebruik van resources ten opzichte van het eenheid product. Denk dan vooral aan water-, nutriënten- en gebruik wat veel  lager is dan telen in een kas. Het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen zal vrijwel nul zijn immers strenge protocollen ten aanzien van bedrijfshygiëne houden ziekte en plagen buiten de deur.

Natuurlijk zijn er heel veel vragen te beantwoorden zoals bijvoorbeeld het energieverbruik. Binnen onze Businessunit zijn we dan ook heel hard bezig met deze vraagstelling. Zo proberen wij het energieverbruik terug te dringen door bijvoorbeeld de technische constructie van de cel of de vraag wanneer hebben planten eigenlijk licht nodig en hoeveel licht hebben ze wanneer nodig.
Het is misschien een beetje cryptisch, maar stelt u zich eens voor dat de planten worden belicht op momenten dat het energieverbruik van een stad heel laag is. Zo kan een dergelijk faciliteit goed ingepast worden in een stedelijk gebied. Met de komst van duurzame energie en het niet goed grip hebben op de elektra-productie zouden dergelijke faciliteiten kunnen worden gebruikt om onbalans op het net te voorkomen en kwh af te nemen. Mogelijk dat op dit moment het energieverbruik nog niet zo duurzaam. Hier liggen dan ook enorme uitdagingen op het gebied van duurzamer, goedkoper en effectiever, zoals: kunnen we met minder licht meer planten produceren?

Buitenland
Buiten Nederland zie je op het gebied van Vertical Farming veel meer gebeuren dan in Nederland. Neem alleen al landen zoals China, Korea en Amerika, waar voedselveiligheid en het telen in daglichtloze ruimten dicht bij de consument steeds populairder wordt. Ook in Japan is veel interesse, omdat hier innovatief geteelde producten, in tegenstelling tot ons land, heel erg gewaardeerd worden. In landen zoals Qatar en de Verenigde Arabische Emiraten is er een groeiende interesse in Vertical Farms omdat het telen van groenten in dit klimaat op traditionele wijze heel moeilijk is en er sprake is van schaarste aan water.

Ik denk dat voor Vertical Farming een grote markt zal ontstaan, waar een enorme behoefte is aan onze kennis en kunde. Je zou niet zeggen dat Nederland toonaangevend is in de toeleverende industrie. Want is het niet zo dat u heel nieuwsgierig zou moeten zijn naar waar wij nu in ons onderzoekprogramma mee bezig gaan?

Of... weet u het allemaal al?

Jan Willem de Vries
Wageningen University & Research
Business Unit Glastuinbouw