Biodiversiteit

Op de site van Wageningen University & Research kunt u heel veel lezen over biodiversiteit.

Een begrip wat volop in de belangstelling staat zo ook binnen onze business unit die zich bezig houdt met Glastuinbouw en bloembollenteelt. Waarom wij vinden dat dit een onderwerp is wat veel meer aandacht behoeft, ga ik u proberen uit te leggen.

In onze kassen hebben wij straks geen noodrem meer als een luispopulatie in een paprikateelt uit de hand loopt. Biodiversiteit gaat u daar bij helpen. Maar voor die tijd moet u ons een beetje helpen door mee te doen aan een project wat we in voorbereiding hebben, dat kan in kunde maar ook in cash.

Biodiversiteit
Biodiversiteit omvat alle soorten planten, dieren en micro-organismen in een bepaald gebied. Het begrip omvat het totaalpakket aan levende organismen en systemen – en de interacties daartussen. 
De afgelopen jaren hebben we veel kunnen lezen over insectensterfte. Ik hoor u denken een insect meer of minder, wat maakt dat nu uit?
Vrijwel alles wat we eten, is direct of indirect te herleiden tot biodiversiteit. Het merendeel van onze bouwmaterialen, medicijnen en industriële grondstoffen betrekken we van biologische hulpbronnen. Veel vormen van toerisme draaien voornamelijk om natuur. De VN-Biodiversiteitsconventie verwoordt het als volgt: "Minstens 40 procent van de wereldeconomie en 80 procent van de behoeften van arme bevolkingsgroepen is afhankelijk van biologische hulpbronnen. Bovendien: hoe rijker de biodiversiteit, hoe groter de kans op medische ontdekkingen, economische ontwikkeling en aanpassing aan nieuwe uitdagingen zoals klimaatverandering."
Los hiervan laat allerlei onderzoek zien dat mensen zich beter voelen en productiever zijn in een groene omgeving. Mensen worden sneller beter als hun ziekenhuiskamer een groen uitzicht heeft. Er is een aantoonbaar profijt van planten, dieren en insecten om ons heen. Biodiversiteit is dus belangrijk.
Ik denk dat als wij in de glastuinbouw met de natuur meewerken in plaats van daartegen, dat we daar veel profijt van kunnen hebben. Biodiversiteit heeft een dempende werking op invloeden die een gebied onder druk zetten, zoals bijvoorbeeld plagen in een kas. Als wij er in slagen om buiten onze kas planten neer te zetten die de aanwezigheid van de natuurlijke vijanden van nuttige insecten aantrekken, zoals spinnen, sluipwespen, zweefvliegen en roofkevers, dan kunnen we er hier in de kas voordeel van hebben.
In onze kassen kunnen ziekten en plagen zich ongehinderd uitbreiden als we niets doen. Als sector moeten we er rekening mee houden dat we steeds meer met lege handen komen te staan als het gaat over gewasbeschermingsmiddelen, onze gereedschapskist, of zo u wilt medicijnkast met chemische middelen raakt leeg.
We staan dus voor een paar grote uitdagingen en we moeten alle richtingen die tot een mogelijke oplossing kunnen leiden of schade aan onze gewassen kunnen beperken, verkennen. Dat kunnen oplossingen in de technologie zijn. Systemen gebaseerd op het vroegtijdig herkennen van een infectie of nieuwe strategieën op het gebied van toepassen biologisch bestrijding, of andere teeltsystemen, etc.    

Projectvoorstel
Op dit moment zijn we bezig met een groot projectvoorstel wat is gericht op de ontwikkeling van een compleet ecosysteem van bestuivers en bestrijders voor zachtfruitteelt zowel binnen in kassen als buiten. Ook voor andere teelten kan dit heel relevante informatie opleveren. Op dit moment wordt zachtfruit nog voornamelijk buiten geteeld maar we zien een steeds grotere beweging van kleinhoutig zachtfruit van buiten naar binnen. Het areaal van bramen en frambozen onder glas neemt toe. Buiten zijn verschillende soorten bestuivers actief, deze bestuivers van buiten gaan niet zo maar mee de kassen in.
Voor bramen en frambozentelers onder glas is bestuiving een ontgonnen terrein dat nog geoptimaliseerd moet worden. Wat we uit deze teelten hebben geleerd is dat een grote biodiversiteit van gewassen en bestuivers zorgt voor een optimale bestuiving en goede vruchtkwaliteit. Interessant is dat sommige bestuivende insecten tegelijkertijd ook goede plaagbestrijders, van bijvoorbeeld bladluis zijn. De vraag die zich voordoet is of dat bestuiving in combinatie met biologische bestrijding perspectief biedt. 
In een kas worden abiotische factoren zo goed mogelijk geoptimaliseerd om het de plant naar de zin te maken. De activiteit van bestuivers wordt mede beïnvloed door temperatuur en luchtvochtigheid. Dit geldt ook voor toenemend gebruik van LED licht. LED belichting is mogelijk maar beperkt of helemaal niet geschikt voor de bestuivers. Al deze factoren kunnen de vruchtzetting in de kasteelten negatief beïnvloeden.
Neem nu aardbeien die behoren tot de 'koude teelten' waar een temperatuur van 12° C wordt gehanteerd. Lage temperaturen kunnen de mobiliteit van insecten sterk beïnvloeden. Honingbijen verlaten de korf niet onder de 16° C. Dat vraagt dus om (diversiteit aan) bestuivers, die onder alle teeltcondities goed kunnen (samen) werken. Meer diversiteit van bestuivers kan een positieve bijdrage leveren in de kassenteelt, maar ook aan de biodiversiteit rondom de kassen. Alle bestuivers zouden 'ondersteund' kunnen worden met voor hen aantrekkelijke bloeiende planten. Dat kan binnen maar ook rondom de kassen. Biodiversiteit van planten buiten de kassen en een variatie van bestuivers in en rondom de kassen kan een grote bijdrage leveren aan betere oogsten, maar is ook van groot maatschappelijk belang. De larven van bijvoorbeeld de zweefvlieg zijn zeer efficiënte bladluisbestrijders.

Mocht u geïnteresseerd zijn, dan horen wij graag van u…

Jan Willem de Vries
Wageningen University & Research
Business Unit Glastuinbouw