Een dubbelslag

Als u mijn columns leest, weet u dat ik het regelmatig heb over dat we voor enorme veranderingen staan. Het zal moeten naar 'Meer met Minder'.

We zullen toe moeten naar efficiëntere productieketens met een minimum aan input en een minimum aan emissies naar water en bodem.
Hier liggen kansen. Innovatieve duurzame teeltstrategieën, waarbij efficiënter gebruik gemaakt wordt van water en meststoffen hoeven immers niet te betekenen dat dit veel kosten met zich mee brengt. Het zal geen geheim zijn als ik u vertel dat u geen keus heeft. De tuinbouw staat voor de opgave om de emissies van nutriënten en gewasbeschermingsmiddelen drastisch te verlagen, met als einddoel een nul-emissie in 2027. 

Vertrouwen verhogen
Een belangrijke reden dat tuinders lozen is dat er onvoldoende vertrouwen is in kwaliteit van de (recirculerende) voedingsoplossing, waardoor deze regelmatig wordt ververst. Onderzoek heeft laten zien dat het moment van lozen niet bepaald wordt door metingen, maar puur op gevoel, omdat men denkt dat men een groeiremming ziet. Een beter inzicht in het verloop van de gewasbehoefte in de tijd zou kunnen voorkomen dat men op een suboptimale wijze aan het bemesten is. Een belangrijke taak van het onderzoek is om het vertrouwen bij telers te verhogen in de kwaliteit van voedingsoplossingen en dan met name bij recirculerende oplossingen en nog een stap verder bij hergebruik. 
De Club van 100 heeft een project gestart waarbij het doel is om een accuraat en bedrijfsspecifiek monitorings- en terugkoppelingssysteem voor voedingsoplossing tijdens de teelt te ontwikkelen. Dit systeem zal bestaan uit een dynamisch rekenmodel dat in de basis toepasbaar is voor alle substraatteelten, en door koppeling met monitoring zelflerend is waardoor het gerichte adviezen creëert voor de individuele teler. 

Nieuw model
Dit in tegenstelling tot de basis bemestingsadvies uit 1999, welke een herziene versie is van de eerdere uitgave van 1994/ 1995, en welke tot nu toe als leidraad dient voor het berekenen van voedingsoplossingen. In deze adviesbasis worden schema's gegeven voor vrije drainage en gesloten systemen. Voedingssystemen voor vrije drainage kunnen voor recirculerende systemen ook goed gebruikt worden zo staat er te lezen. Er moet dan wel een verrekening plaats vinden van de elementen die via de hergebruikte drain worden toegevoegd.
Nu bij 30 jaar later wordt er in opdracht van de Club van 100 gewerkt aan een nieuw model. Teeltsystemen zijn de afgelopen decennia veranderd, we zijn op een andere wijze gaan telen. In ieder geval zijn we veel meer gaan belichten en op een andere wijze ons kasklimaat gaan besturen. Dat stelt ook andere eisen aan de wijze waarop wij onze gewassen bemesten. Het model wat we aan het bouwen zijn heeft als randvoorwaarde dat er aan de eisen van een (nagenoeg) nul-emissie van meststoffen en gewasbeschermingsmiddelen moet worden voldaan. De parameters en variabelen van het model zijn deels ingevuld met beschikbare kennis, de richtlijnen uit de laatste versie van de BemestingsAdviesBasis (BAB) uit 1999), en relevante onderzoeksresultaten die sinds 2000 zijn verzameld over watergeven, bemesting, substraten en teeltsystemen. Met behulp van experimenten is en wordt daarnaast ontbrekende kennis vergaard over de verschillen in nutriëntenbehoefte door rassen, teeltsystemen, substraten en duurzame teeltstrategieën. Vanwege de hoge diversiteit aan gewassen en complexiteit van het onderwerp hebben wij ons eerst beperkt tot twee pilot gewassen t.w. tomaat en potchrysant.
 
Dubbelslag
Met dit project slaan we een dubbelslag. Aan de ene kant wordt er efficiënter gebruik gemaakt van water en meststoffen (en energie) en anderzijds wordt voldaan aan de eisen die overheid, maatschappij en markt stellen aan productie. Immers doordat emissies worden voorkomen bereiken we de gewenste betere grond- en oppervlaktewaterkwaliteit. Maar niet alleen voor telers is er voordeel ook voor de toeleverende sector betekent het een versterking van de internationale marktpositie. Niet meedoen met de Cv100 betekent dus dat u als internationaal toeleverancier op achterstand komt. Met dit model kan er beter ingespeeld worden op de wereldwijd toenemende vraag naar een water-efficiënte duurzame tuinbouw. Het project gaat ons nieuwe inzichten geven in de interacties tussen substraat, watergeefstrategie en nutriëntenconcentraties, en de opname, het gedrag van water, nutriënten en ballast-ionen in verschillende teelten en teeltsystemen. Ik durf zelfs te stellen dat het een significante bijdrage gaat leveren aan het behoud van de koppositie die Nederland heeft op het gebied van teelttechniek en Resource use efficiency in de (glas)tuinbouw. 

Jan Willem de Vries
Wageningen University & Research
Business Unit Glastuinbouw