Afbeelding
Foto: BK

Opschalen en samenwerken

Algemeen

Opschalen en samenwerken is noodzakelijk om voorsprong als BV Nederland te behouden.

Het klinkt alsof ik het zelf gezegd zou kunnen hebben. Ik ben op een nieuwjaarsreceptie en aan het woord is Bob Ursum, wetenschappelijk directeur van de Botanische Tuin TU Delft. Een man die gedreven is om nieuwe dingen doen.
Op 14 oktober 2017 is het 100-jarig bestaan van deze tuin groots gevierd. Het logo van de tuin is de Strelizia bloem. Deze bloem wordt in het thuisland Zuid-Afrika door vogels bestoven, welke gaan zitten op de door de plant zelf gecreëerde zitstok, die wordt gevormd door vergroeide bloemblaadjes. Door het gewicht van de vogel klappen de bloemblaadjes open en geeft de plant pollen af voor bestuiving van een volgende bloem. Dit principe wordt ook in de bouw toegepast bij gebouwen met verticale jaloezieën. In plaats van slijtage- en onderhoudsgevoelige delen heeft de zonwering een elastische vervorming die is gebaseerd op het klapmechanisme van de Strelitzia.

Botanische Tuin Delft
De tuin heeft een rijke geschiedenis en is opgericht in 1917 als unieke, enige en eerste cultuurtuin voor technische gewassen ter wereld. Omdat Nederland de Atjeh oorlog in 1905 beslechtte en Nederlands Indië tot wingewest werd gemaakt voor de Nederlandse Industrie en Welvaart, kwamen veel planten naar Nederland. Tropische planten leverden nieuwe producten, ontwikkelingen en inzichten op voor de industrie en wetenschap. Planten waren essentieel voor nieuwe productontwikkeling van verschillende hedendaagse bedrijven. Voorbeelden zijn:
-    Plantaardige olieën (pinda-olie oprichting Calvé in Delft)
-    Etherische olieën (Vetiver gras olie voor after shave, firma Boldoot)
-    Rubberinstituut tot Nederlandse banden fabricage (o.a. de Nederlandse Gutta-Percha Maatschappij in Delft, nu firma Apollo-Vredenstein)
-    Harsen en gommen voor verfindustrie (o.a. ingevoegd bij Akzo Nobel)
-    Hout (Bruynzeel)
-    Vezels (Ten Cate kokosmatten)
-    Thee en koffie (Van Nelle)
-    Cacao (Verkade) en nog vele tientallen andere hedendaagse bedrijven.

Baanbrekende innovatie
De tuin die oorspronkelijk is gestart als een technologische tuin is een ideale voedingsbodem voor iemand als Bob Ursum om daar iets mee te gaan doen. Inmiddels heeft hij 27 patenten wereldwijd op zijn naam staan die niet met elkaar zijn verbonden maar alles met planten te maken hebben.
Eén hiervan is fijnstof. Fijnstof is een onzichtbare vorm van luchtvervuiling. Het gaat om zeer kleine in de lucht zwevende deeltjes van verschillende grootte, herkomst en chemische samenstelling. Afkomstig van verkeer, industrie, veebedrijven, woningen, etc. Het is overal.
Tijdens een duinwandeling met mijn hond vielen me de in de zon schitterende zoutdeeltjes op. Net boven een duindoorn zag ik die deeltjes ophoog gaan. Dit kón niet anders dan elektrisch statische afstoting zijn. Er is geen enkel ander mechanisme dat zo tegen de zwaartekracht ingaat. Door hiermee te spelen, kreeg ik het idee om het om te draaien.
Het stuurbaar afvangen van de deeltjes was de basis voor een nieuwe technologische toepassing. Deze baanbrekende innovatie heeft letterlijk het nodige stof doen opwaaien. Deze techniek kan ook toegepast worden voor het verdrijven van mist. Een toepassing in de glastuinbouw zou kunnen zijn het afvangen van schadelijke organismen in de lucht zoals schimmelsperen en virussen. Als je in staat bent om deeltjes af te vangen dan kan je deeltjes ook stuurbaar maken. Deze techniek zou ook toegepast kunnen worden om gewasbeschermingsmiddelen toe te passen in de tuinbouw waarbij het middel zowel aan de onder- als bovenkant van het blad egaal wordt verdeeld. En waarbij maar een fractie van de hoeveelheid nodig is die men normaliter spuit. Deze techniek kan een enorme impact hebben op de ontwikkeling van Nanochips en Nanostructuren. 

Een ander voorbeeld is die van elektrische verdamping. Stoffen die vrijkomen uit planten bij enorme ladingsverschillen die in een bos tijdens een onweersbui kunnen ontstaan. Het elektrische veld rond de dennennaalden trekt de huidmondjes in een punt en zuigt de plantensappen naar buiten. De sappen worden naar de punt van de naalden getrokken en de dennen gaan letterlijk sproeien. Dit fenomeen wordt gebruikt voor het 'melken' van taxussen. Met dit principe wordt het kankermedicijn Taxol uit taxussen met een elektrisch veld gehaald. Het is eigenlijk te veel om alles op te schrijven wat hij vertelt......

Grenzeloos
Over dat we ons voedsel gaan telen op de bodem van de oceaan in bolstructuren van een dome van lucht. Een constante temperatuur, de grote hoeveelheid CO2 en het niet nodig hebben van gewasbeschermingsmiddelen maakt deze toekomstige techniek interessant. Eigenschappen van planten kunnen een rol spelen bij het voorkomen en repareren van betonrot. Een bio UV filter waarbij dwergdennen een zonnebrandcrème maken. Deze techniek kan gebruikt worden om onze producten (zonnepanelen) en onszelf te beschermen tegen schadelijke straling. Kapsels van mossen die een bijzondere eigenschappen hebben, die als een pomp kunnen werken op basis van silicium sturende elementen. De impact van deze ontdekking is enorm. We kunnen nu bijvoorbeeld pleisters maken met een structuur dat als de wond nog open is en blijft lekken de pleister sluit en zodra de wond stopt met lekken de pleister weer opengaat. Hetgeen bevorderlijk is voor het genezen. Ik heb het gevoel dat we nog maar aan het begin staan en planten ons grenzeloos veel kunnen bieden.......

Laten we de handen ineen slaan en onze activiteiten niet te veel versnipperen. Blijf niet aan de kant staan, we hebben elkaar veel te hard nodig.  

Jan Willem de Vries
Teamleider Facilitair Bedrijf
(Wageningen UR Glastuinbouw)
 

Uit de krant

Meest gelezen

Uit de krant