Vertical Farming het KODAK-moment van de tuinbouw 

Wen er maar aan, de tijd dat onze groente, bloemen en planten (alleen) uit de volle grond komen is voorbij.

We gaan op zoek naar oplossingen om de productiviteit per m2 op te schroeven en dan het liefst zo dicht mogelijk bij de consument om zo transport kilometers te verminderen.

Het tv-programma Tegenlicht van de VPRO heeft in mijn directe omgeving wel wat losgemaakt. Moeten we nu als Glastuinbouwland zenuwachtig worden als over de hele wereld landen zelf met Nederlandse kennis hun groenten, bloemen en planten lokaal gaan verbouwen?

Steden
Het programma belicht Vertical farming of te wel verticale landbouw. Het is een verzamelnaam voor gestapelde kweeklagen in een gebouw waarbij het klimaat kunstmatig gecontroleerd wordt. Met de komst van LED verlichting zijn er eigenlijk geen beperking meer. De vraag doet zich voor; hebben wij nog wel kassen nodig en is het niet veel efficiënter om gestapeld te telen dicht bij de consument? De huidige voedselvoorziening zou inefficiënt georganiseerd zijn. Zeker als we straks 9 miljard mensen moeten voeden, waarvan het merendeel in mega grote steden wonen. De voedselproductie zou daarom voor een aanzienlijk deel geïntegreerd moeten worden in de stedelijke infrastructuur.
Nu is het nog niet zo heel lang geleden dat in een discussie stond of het telen van groente niet kon worden getransformeerd naar leegstaande kantoren dicht bij de consument. Leegstand brengt grote kosten met zich mee en het zou een nieuw verdienmodel kunnen zijn, dat wordt versterkt door maatschappelijke ontwikkelingen zoals bevolkingsgroei en een toenemende vraag naar lokaal geproduceerd voedsel.

Vertical Farming
Teelt in leegstaande kantoorpanden, daar heb ik vanaf begin af aan het geloof gehad dat dat niets kan worden. Immers het gebouw is niet ingericht voor het telen van planten. Er zou dan flink geïnvesteerd, verbouwd en wat al niet meer gedaan, zodat het nooit een rendabele businesscase kan worden. Neemt niet weg dat maatschappelijke ontwikkelingen, waaronder de wereldwijde bevolkingsgroei, welvaartsgroei en verstedelijking, leidt tot een vraag naar meer en kwalitatief hoogwaardige voedsel in de stad.
Vertical farming heeft misschien de potentie in zich om aan meerdere van deze ontwikkelingen een bijdrage te leveren. Het is goed dat er volop wordt geëxperimenteerd met Vertical farming. En dat niet alleen om straks over voldoende en veilig voedsel te kunnen beschikken. 

Voeding op maat
Nu geloof ik niet dat we met dergelijke systemen de wereld gaan voeden. Ik denk dan veel meer aan hoogwaardige gewassen, die de mensen voorzien van de juiste mineralen en vitaminen. Misschien gaan we als sector nog wel een stapje verder door voedsel te produceren op maat. Waarbij we aan de hand van iemands DNA bepalen welke voedingsstoffen iemand wel of juist niet moet eten om gezond oud te worden.
De gangbare voedingsadviezen zijn gebaseerd op gemiddelde resultaten bij grote groepen mensen. Deze adviezen gaan voorbij aan de soms grote verschillen tussen individuen. Als we weten welke voedingsstoffen iemand (extra) nodig heeft om gezond te blijven dan kunnen we producten maken met gegarandeerde hoeveelheden van die voedingsstoffen inzitten die mensen nodig hebben. Maar ik dwaal af. 

Een gegeven is dat zolang de wereldbevolking groeit er steeds meer megasteden zullen ontstaan. In de nabije toekomst zal de stedelijke bevolking op de wereld verdubbelen. In de toekomst zullen 3 van de 5 mensen in steden wonen. Ook het onverstedelijke continent Afrika zal miljoenensteden kennen. Hier liggen enorme kansen voor Vertical Farming.

Nederland
Niet alleen is de grond schaars, ook zal er heel efficiënt met schaarse resources moeten worden omgesprongen. Hier ligt een enorme kans voor Nederland. De combinatie van de onderzoekskracht van Wageningen University & Research, de ervaring van de telers en de technologische kennis over de mogelijkheden van led- verlichting en klimatiseren die onontbeerlijk is voor de verticale landbouw, maakt ons land uniek.
Dat onze positie als exportland onder druk zou komen te staan als steeds meer bedrijven van over de hele wereld met onze kennis zelf hun groente en sla verticaal en lokaal gaan verbouwen, geloof ik niets van. We moeten dan wel blijven investeren in onderzoek en innovatie en hiermee onze voorsprong behouden.

En denkt u niet dat is allemaal luchtfietserij… ik zou zeggen kijk om u heen het is volop aan de gang! Zelfs in Nederland. Is het niet zo dat de Staay Food Group, één van de leidende onderneming in verse groenten en fruit, de eerste Vertical farm gaat bouwen.

Deze faciliteit zal worden gebruikt voor het testen en optimaliseren van het telen en verwerken van sla. Hiermee wil het bedrijf klaar zijn voor de toekomst: op grote schaal telen in verticale faciliteiten. Ik denk dat dergelijke productiesystemen ook in Nederland steeds belangrijker gaan worden. Al was het alleen al vanwege het feit dat we steeds meer te maken krijgen met druk vanuit de maatschappij om onze groenten bloemen en planten zo schoon mogelijk te telen dichtbij de eindgebruikers.

Jan Willem de Vries
Teamleider Facilitair Bedrijf
(Wageningen UR Glastuinbouw)