Serie: Een gewaarschuwd mens...
van kwaad tot erger
bedrog n Vooral als het om geld gaat, kunnen veel mensen door omstandigheden worden verleid te frauderen, blijkt uit verschillende experimenten. Is er weinig toezicht dan gaat het bedrog, volgens psychologen Lisa Shu en Francesca Gino, van kwaad tot erger. Zeker als mensen het idee hebben dat zij er ongestraft mee weg kunnen komen.
Het goede nieuws is wel dat mensen, volgens hoogleraar psychologie Dan Ariely, van nature maar een beetje oneerlijk zijn.
Doordat iedereen zichzelf graag een goed mens vindt, wordt extreem oneerlijk handelen voorkomen en wordt niet zoveel gestolen en gefraudeerd als mogelijk is.
Er zijn echter omstandigheden die dit kunnen veranderen, zoals irritant of grof gedrag van anderen en een omgeving waarin veel oneerlijkheid is. Bovendien maakt 'de gelegenheid de dief' en wie zich bedrogen voelt, gaat zelf eenvoudiger liegen.
Dit betekent dat mensen in een omgeving waar fraude orde van de dag is, de regels zelf ook minder streng hanteren.
Wordt de grens tussen wat wel en niet mag gemakkelijk overschreden, dan is deze ook simpel te negeren. Mensen verleggen hierdoor continu hun normen, met alle gevolgen.
Fraudegedrag
Mensen frauderen om verschillende redenen, uit directe behoeften, administratieve slordigheid, gebrek aan accuraatheid, onkunde, gemakzucht of ze zijn gewoon crimineel.
In alle gevallen is het stellen van regels, voorwaarden, afspraken of algemeen geldende normen een eerste stap.
Belangrijker is nog dat je mensen bij de les houdt en aangeeft dat oneerlijkheid niet vrijblijvend is.
Fraudegedrag beperkt zich tot het niveau dat binnen de normen van de omgeving past.
Een rammelende interne organisatie, geen of weinig controle of een leidinggevende die zelf slordig omspringt met dure goederen is vragen om problemen.
Ook de cultuur binnen een organisatie is van groot belang.
Uit onderzoek van Nico van Yperen blijkt dat in organisaties waarin voor medewerkers prestatiedoelen worden gesteld eerder wordt gefraudeerd dan wanneer medewerkers leerdoelen kennen.
Het jezelf verbeteren werkt dus beter dan het beter moeten doen dan een ander.
Handhaven
Naast een gezonde dosis wantrouwen, een goede bedrijfscultuur en het vastleggen van afspraken is handhaven van de regels dus veruit het belangrijkst.
Mensen die frauderen blijken te beschikken over een selectief geheugen. Ze herinneren zich alles behalve die specifieke regels rond het vlak waarop ze frauderen. Dus communiceer regelmatig wat de regels zijn, wat wel en niet kan, wie welke bevoegdheden heeft.
Controleer de huisregels en andere afspraken die met het personeel gemaakt zijn. Houdt iedereen zich daaraan?
En wat is er afgesproken met klanten? Veel bedrijven zijn inmiddels zo ver dat de afspraken met klanten duidelijk in contracten worden vastgelegd.
Controleer dan ook regelmatig of uw klanten zich aan deze afspraken houden. Worden kredietlimieten rond de feestdagen gehandhaafd? Wie controleert dat en wie grijpt in als dat niet zo is?
Geef mensen echt het gevoel dat zij niet zomaar vals kunnen spelen. Dat blijkt de enige manier om fraude structureel te voorkomen.
Manon Velthuis / VGB
Binnen de Vereniging van Groothandelaren in Bloemkwekerijprodukten (VGB) verantwoordelijk voor activiteiten in het kader van handelssamenwerking in de keten, duurzaamheid en consumenteninformatie.
mvelthuis@vgb.nl
of telefoon 0297-380203
