Afbeelding
Foto: WUR

Verduurzaming en versnelde introductie van nieuwigheden is de focus

Algemeen

Ik luister naar Hans van der Heuvel, R&D directeur bij Dümmen Orange (DO), tijdens een themabijeenkomst van het GO café gehouden in de Sint Bavokerk in Haarlem met als onderwerp: diversiteit sterkte of zwakte?

Het gaat over variatie in - en verbreding van het assortiment. Hier wordt verschillend over gedacht. 

Schouderklopje
Hans begint zijn verhaal met waar staan als sierteeltsector. Eigenlijk is het zo, dat iedereen die werkzaam is in deze sector, zichzelf wel op de schouders mag kloppen. Als we kijken naar de export in het afgelopen jaar, zien we dat we als sierteeltsector met ruim 9 miljard aan export het heel goed doen. Van de totale export van land- en tuinbouwproducten is dat ongeveer 13%.
Als je kijkt naar het totale bruto Nederlands inkomen, betekent het dat 1 op de 8 euro verdiend wordt door de sierteelt. 2017 was voor snijbloemen en bolbloemen wederom een recordjaar. Een rafelrandje bij deze mooie cijfers is wel dat de stijgende lijn die we de afgelopen jaren hebben gezien aan het afvlakken is. De Rabobank zegt dat veredeling op assortiment verbreding een lage prioriteit heeft, terwijl instituten zoals Wageningen University & research en het CBS iets heel anders zeggen.

Toekomst
Om in de toekomst onze exportpositie op zijn mist te kunnen handhaven is een assortimentsverbreding noodzakelijk. Twee meningen die diametraal tegenover elkaar staan. Dat was ook de vraag welke aanleiding was van het GO café om DO te vragen wat zij hier van vinden en of zij uit waren op assortimentsversmalling.
De missie van DO is zeker niet om het assortiment te versmallen, maar ook weer niet nadrukkelijk bezig om het assortiment te verbreden. Het is er één van verduurzaming en versnelde introductie van nieuw materiaal.
Zoals we allemaal weten is DO een veredelaar, die bezig is met het ontwikkelen van nieuwe rassen die voldoen aan de eisen van de ketenpartners. Dat waren er in het verleden heel veel, maar als gevolg van verdergaande integratie in de keten worden er dat steeds minder en beperkt zich dat inmiddels tot drie. Het vermeerderde materiaal is het product dat wordt afgeleverd. Het is het uitgangsmateriaal voor telers die op hun beurt dit materiaal opkweken tot een voor de consument interessant product dat vervolgens door de handel in het handelskanaal wordt verkocht naar retail, doe-het-zelf bedrijven, bloemisterijen, internet bedrijven, etc. 
 

Minder & ouder
Wat wordt gezien is een duidelijke consolidatie in de keten waarbij het aantal ketenpartners en het aantal spelers hier binnen afneemt. Als je kijkt naar de telers/kwekers in Nederland dan zie je die groep alleen maar ouder worden. Het aantal ondernemers neemt af en het aantal teeltareaal blijft gelijk. Er zijn problemen met bedrijfsopvolging, 80% van de huidige ondernemers boven de 55 jaar heeft geen opvolger vandaag de dag. Een situatie die een verdergaande consolidatie verder in de hand zal werken.
Ook zien we dat de teelt globaliseert. Veel van de productie van snijbloemen vindt plaats in regio's waar het product ook verkocht wordt, denk aan plekken in Zuid-Amerika en Azië. Gebieden die lastig te beleveren zijn vanuit Nederland. Een andere trend, die we zien is dat het verkoopkanaal van onze producten aan het verschuiven is van bloemisterijen naar de Albert Heinen, Jumbo's en Praxisen van deze wereld. Een trend die zich wereldwijd afspeelt. 
 

Millenniums
De belangrijkste consumenten in Nederland zijn niet de babyboomers, maar de millenniums. De groep consumenten, die tussen 1985 en 2000 geboren is. 60% van de bloemen en planten verkopen wordt gedaan door deze groep consumenten. Die stellen heel andere eisen aan producten dan de groep consumenten die geboren zijn in de 60-tiger jaren. De overheid voert een beleid om de beschikbare actieve middelen te stoppen en te reduceren. Wat dat betreft heeft de sierteelt niet zo'n goede naam als het gaat om gewasbeschermingsmiddelen. Er zullen dus alternatieven gevonden moeten worden, zodat er wel geteeld kan blijven maar dan wel op een duurzame manier. Als je kijkt naar de vruchtgroente teelt onder glas zijn die wat dat betreft al een heel stuk verder. Dat zijn al bijna biologische teelten. 


Veranderen
Net als alle andere bedrijven veranderen ook de sierteelt veredelingsbedrijven. Zij gaan een richting op die we ook in de vruchtgroente veredelingsbedrijven hebben gezien. Als je kijkt naar de veldgewassen zie je dat de 4 grootste veredelingsbedrijven zo'n 80% van de markt hebben. Voor de 4 grootste sierteeltverdelingsbedrijven zit dat op dit moment net boven de 25%. Om aan de vraag vanuit de markt richting een verdere verduurzaming te voldoen, maakt nieuwe technologieën in veredeling nodig zijn. De huidige conventionele manier van veredelen is niet meer voldoende. Hier komt een enorme investeringsbehoefte bij kijken. De productstandaard bij de conventionele manier van veredelen werd voornamelijk bepaald door sierwaarde, gemak van produceren, uniformiteit, kwaliteit, transporteerbaarheid en vaas- of vensterbank leven. Nieuwe technologie is nodig om bestaande productprofielen te behouden en nieuwe eigenschappen te voegen. Denk dan vooral aan minder input aan resources om tot hetzelfde resultaat te komen, op dezelfde vierkante meters meer opbrengst te genereren en minder gevoeligheid zijn voor ziekten en plagen. 

De consument van vandaag is uit op duurzaam geteelde producten. Nu ben ik er van overtuigd dat veredeling niet de Haarlemmerolie is om de problemen waar we voor staan op te lossen. Zo zullen er nieuwe teeltsystemen nodig zijn, technologie ontwikkeld moeten worden om menselijke arbeid te vervangen, we veel meer zullen moeten weten van de interactie van het kasklimaat op plaaginsecten, over terugwinnen van warmte en water, en noem maar op.

Ik denk dat er nog heel veel werk te doen is om de problemen waar we voor staan op te lossen.

Ik wil een oproep doen aan alle sierteeltveredelingsbedrijven om gezamenlijk op te trekken en de problemen waar we voor staan op te lossen. Ieder vanuit zijn eigen expertise. 

Jan Willem de Vries
Wageningen University & Research
Business Unit Glastuinbouw
 

Uit de krant

Meest gelezen

Uit de krant