Afbeelding
Foto: WUR

Jij hebt makkelijk praten... ik hoor het u denken

Algemeen

Voor de teelt van onze gewassen maken we vooral gebruik van zonne-energie.

Het kasdek zorgt voor toetreding van zonlicht. De zon is onze primaire energiebron om planten te laten groeien en vruchten en bloemen te laten produceren. Met de toetreding van zonlicht wordt de kas ook verwarmd. Als het te warm wordt in de kas moeten de ramen open om te hoge temperaturen te voorkomen.

Aardgas
De geografische ligging van Nederland in combinatie met het gemiddelde winterse weertype maakt dat het aanbod van zonlicht in de winter een factor 10 kleiner is dan in de zomer. Om toch jaarrond te kunnen telen moeten onze kassen in de winter worden verwarmd en wordt er in toenemende mate ook kunstlicht gebruikt. Hier gaat veel energie in om, vooral aardgas welke wordt omgezet in elektra voor de belichting. De glastuinbouw is verantwoordelijk voor 10% van het Nederlandse gasverbruik.

Met het groeiende bewustzijn dat de aan fossiele brandstoffen gerelateerde CO2-uitstoot bijdraagt aan de ongewenste wereldwijde klimaatverandering worden allerlei strategieën uitgezet om deze de komende jaren uit te faseren. Bovendien maakt het huidige verbruik van fossiele brandstoffen Nederland erg afhankelijk van buitenlandse leveranciers. Om beide redenen zal het verbruik van aardgas in de glastuinbouw de komende jaren dus fors moeten worden afgebouwd.
 

Kas als Energiebron
Het onderzoeks- en innovatieprogramma Kas Als Energiebron heeft de afgelopen jaren veel ontwikkelingen laten zien waarmee het gasverbruik flink kan worden verlaagd. In de onbelichte groententeelt zijn in de praktijk gasverbruiken onder de 30 m³/(m² jaar) inmiddels de norm en er zijn verschillende voorbeelden van komkommer-, tomaten- en paprikatelers die rond of zelfs onder de 25 m³/(m² jaar) zitten.
Als je in ogenschouw neemt dat 10 jaar geleden het gasverbruik in de groenteteelt nog tussen de 35 en 40 m³/(m² jaar) lag zijn dit enorme stappen. In onze onderzoekskassen presteren we het zelfs om onder de 12 m3/m2 te komen.
De ambitie van het onderzoeksprogramma Kas Als Energiebron gaat verder en is erop gericht om te komen tot een tuinbouwsector waarin geen fossiele energie meer wordt gebruikt. Dit lijkt ver af te staan van de huidige praktijk, maar een nadere beschouwing van de technieken die op dit moment voor handen zijn laat zien dat zo'n fossiele-energie vrije tuinbouw binnen handbereik ligt.
De enige reden waarom deze technieken nog op grote schaal worden toegepast is dat fossiele energiedragers nog relatief goedkoop zijn. Dit gecombineerd met het gegeven dat wij als glastuinbouwers opereren in een markt met smalle marges en het gegeven dat de markt nog geen duidelijke beloning geeft voor producten die CO2-neutraal zijn voortgebracht, is het niet verwonderlijk dat kassen weliswaar energie-efficiënter zijn geworden, maar toch nog steeds zwaar op fossiele brandstoffen leunen.

Op korte termijn zal er heel veel gaan veranderen. Als u zich een beeld wil vormen over de ontwikkeling in de sector raad ik u aan het rapport "Verwarming van de glastuinbouw in een post-fossiele energie infrastructuur" eens te lezen. U kunt het vinden op onze website: 

http://library.wur.nl/WebQuery/wurpubs/fulltext/420966

Voor mij is één ding zeker: het verbruik van aardgas in de glastuinbouw zal worden afgebouwd.


CO2-neutraal
Technische oplossingen om nu al CO2 neutraal te telen zijn voorhanden. Deze oplossingen zijn echter economisch nog niet rendabel doordat fossiele energiedragers relatief goedkoop zijn.
Er is nog veel onderzoekswerk te doen. Zo zullen we de grenzen van temperatuurintegratie moeten opzoeken. Maar ook telen bij een hogere luchtvochtigheid zal verder uitgediept moeten worden. Er zullen nieuwe rassen die extremere temperaturen en luchtvochtigheden tolereren moeten komen. Daarnaast zullen teeltstrategieën moeten worden aangepast. Maar ook zullen we veel meer op zoek moeten naar de toepassing van goede isolatie of slimme apparatuur om het energieverbruik dat met het klimatiseren gemoeid is te verlagen.

Verduurzaming
Kassen met een nog hogere licht transmissie, isolatieglas, goede schermsystemen en efficiënte ontvochtigingssystemen zijn goede voorbeelden en een volgende stap naar een verdere verduurzaming. Gezien de hoeveelheid werk die er nog moet gebeuren hoop ik dat de Brancheorganisatie en de daarbij behorende algemeenverbindendverklaring er nu maar snel komt, zodat we volle bak door kunnen als sector met onderzoeksprojecten in het kader van het programma Kas als Energiebron.

Ik hoor u denken jij hebt makkelijk praten.

Maar is het niet zo dat wat er nu al bereikt is op het gebied van energiebesparing dit eigenlijk geen discussie meer mag zijn!

Jan Willem de Vries
Wageningen University & Research
Business Unit Glastuinbouw

Uit de krant

Meest gelezen

Uit de krant