Afbeelding
Foto: WUR

Hoezo GGO?

Algemeen Column

Hoezo GGO, schakel genen uit die een negatief zijn voor de productie. Dat is niet alleen goedkoper, maar ook duurzamer.

Ik heb al eerder geschreven over een mogelijke nieuwe techniek in de veredeling. Het gaat om een techniek waarmee heel gericht het DNA van levende wezens kan worden veranderd. Het is misschien wel de grootste revolutie in de biologie en geneeskunde van de laatste jaren. In mijn ogen een vinding die Nobelprijswaardig is.

Fundamenteel onderzoek
Deze techniek is ontdekt door Jennifer Doudna, hoogleraar biochemie en moleculaire biologie aan de Universiteit van Californië in Berkeley. Zij deed haar vinding samen met een Franse microbioloog Emanuelle Charpentier, die zij ontmoette op een congres in Puerto Rico. Fundamenteel onderzoek, gedreven uit nieuwsgierigheid hoe het werkt in de natuur, was de motor achter deze vinding.
In dit geval ging het om onderzoek naar een bacteriële afweer tegen virusinfecties. De onderzoekers ontdekten een wat werkt als een programmeerbaar enzym. Hierdoor werd het mogelijk om elke willekeurige DNA volgorde op te sporen en te knippen in het genoom. Met dit programmeerbare enzym kreeg men de beschikking over een eenvoudig gereedschap voor het redigeren van het genoom. Al snel werd duidelijk dat men iets heel groots in handen had, immers met crispr-cas kunnen we de echte problemen waar we tegenaanlopen oplossen. En dan heb ik het niet alleen over onze voedselproductie maar over veel meer.


Oplossen vraagstukken
Planten die met de targeted mutagenesis techniek CRISPR/Cas9 moleculair zijn gemodificeerd, zijn volgens de wetgeving GGO's. Genetisch Gemodificeerde Organismen). Dit is in Nederland niet toegestaan. Maar... het kromme is wel dat de Rijksoverheid onderzoek stimuleert naar toepassingen van genetisch gemodificeerde organismen.
Genetisch gemodificeerde organismen kunnen veel betekenen voor voedsel en gewassen, industrie, duurzaamheid en gezondheidszorg. Zo kan deze techniek in de land- en tuinbouw helpen om mondiale vraagstukken op te lossen. Bijvoorbeeld het tekort aan voedsel. Het kan er voor zorgen dat gewassen bestand zijn tegen ziekten en droogte.
De ontwikkeling van aardappels die resistent zijn tegen de aardappelziekte kan bijvoorbeeld leiden tot minder gebruik van gewasbeschermingsmiddelen. 
Het Ministerie van IenM heeft de Commissie Genetische Modificatie (COGEM) om advies gevraagd over CRISPR-Cas9. Dit naar aanleiding van een in de Tweede Kamer aangenomen motie waarin de regering wordt verzocht om in te zetten op vrijstelling van de GGO-regelgeving van toepassing van 9 voor gerichte mutaties van planten. Volgende week is een spannende week want op 14 maart komt het advies van de COGEM. Met wat ik er over lees is deze techniek geen GGO. Met behulp van CRISPR-Cas9 kunnen plantenveredelaars genen aan- en uitzetten zodat planten beter bestand zijn tegen ziekten of zouttolerant worden.  


Verenigde Staten versus Europa
Nu is het zo dat dit in Europa niet mag en bijvoorbeeld de Verenigde Staten wel. Vindt u het gek dat bedrijven erover denken om hun veredeling te verplaatsen naar het buitenland? Dat dat zo is kunt u lezen in de Trouw van 5 maart hier staat een artikel van Marco Visser over aardappel veredeling. HZPC, het grootste Nederlandse handelshuis in pootaardappelen, overweegt een deel van zijn genenonderzoek te verplaatsen naar de Verenigde Staten. Daar zou meer mogelijk zijn. HZPC wil rassen kweken die beter bestand zijn tegen ziekten en waarvan de opbrengsten hoger zijn. 


Niet bij planten
Nu is het niet zo dat Crispr-Cas in Europa niet mag worden gebruikt, het tegendeel is waar, het wordt al volop gebruikt om nieuwe medicijnen te maken. In tegenstelling tot het toepassen van deze techniek bij schimmels en bacteriën om medicijnen te maken, mag het bij planten niet. 
Dit is zo krom als wat, hoe kan het dat verbeteren van genetica bij voedsel zoveel vragen oproept en dat er bij het toepassen van dezelfde om medicijnen te maken geen enkele weerstand is.
Bij Crispr-Cas worden geen vreemde genen ingebracht. De hele discussie gaat bij GMO over wanneer iets een natuurlijk proces is en wanneer niet. Anders dan bij klassieke veredeling sleutelen veredelaars met Crispr-Cas aan het DNA van een plant. Dit hebben we altijd al gedaan, we hebben planten aan radioactieve straling blootgesteld en met chemische middelen behandeld om mutaties op te wekken. Stel dat veredelaars met deze techniek naar het buitenland verhuizen dan is het zo dat deze Crispr-aardappel via een omweg alsnog alsnog op uw bord beland.

Ik wens de kamer veel wijsheid en succes met het advies van de COGEM! 

Jan Willem de Vries
Teamleider Facilitair Bedrijf
(Wageningen UR Glastuinbouw)
 

Uit de krant

Meest gelezen

Uit de krant