Laat ons, nu wij gewaarschuwd zijn, beter handelen

Deze uitspraak is van Vergilius. De Romeinse dichter die leefde van 70 v. C. - 19 v.C.

Dat onderzoek belangrijk is in onze sector behoeft geen betoog, Maar als ik vandaag in de Bloemenkrant lees in een artikel van PB Techniek over hun motivatie over deelname aan de club van 100 word ik toch wel even stil. 
Een citaat wil ik u niet onthouden "Er was geen twijfel, wij dragen WUR een warm hart toe, het is het beste instituut op haar gebied wereldwijd en heeft een belangrijke rol als het gaat om de wereldwijde positie van de glastuinbouw" en dan nog één "Als je innovatie belangrijk vindt, dan moet je bij deze club willen horen". 
Met gepaste trots durf ik te zeggen we hebben toch wel veel bereikt in die twee jaar. 

Proeftuinen
Onderzoek gebeurt natuurlijk al veel langer. Het was in het jaar 1899 toen de 'Vereniging tot Oprichting en Instandhouding van den Proeftuin' in Aalsmeer werd opgericht. Het onderzoek richtte zich in die tijd op de teelt van groenten, vruchtbomen, vaste planten en sierheesters.
Naarmate de bloementeelt van een grotere betekenis werd, kwam het accent steeds meer te liggen op de teelt van snijbloemen, potplanten en trekheesters. In 1900 werd de Vereeniging 'Proeftuin Westland' door tuinders opgericht. Het was een vereniging die het tuinbouwonderwijs praktisch ondersteunde en moest helpen om de vruchten- en groenteteelt in het Westland vooruit te helpen. Vooral in de periode na de Tweede Wereldoorlog heeft het onderzoek een stormachtige groei doorgemaakt. Het inzicht dat goed en gericht onderzoek een voorwaarde is voor vooruitgang en vernieuwing was toen algemeen aanvaard. Natuurlijk is het zo dat de resultaten van onderzoek in de praktijk belanden. In die tijd was het vanzelfsprekend dat de resultaten van onderzoek werden doorgegeven via publicatie in jaarverslagen, artikelen in vakbladen, het houden van lezingen en noem maar op. Het was een andere tijd. Nu worden er door opdrachtgevers steeds strengere eisen gesteld aan het wel of niet delen van onderzoeksresultaten. Wat betreft het onderzoek kunnen we een tweedeling maken in het type onderzoek. Het gaat dan om het algemeen gewas-overschrijdend onderzoek en het gewasgerichte onderzoek. 

Club van 100
Net als toen worden in veel gewassen grote problemen ervaren die schreeuwen om oplossingen. Ik denk dat een van de grootste problemen bij onderzoek wordt gevormd door het ontbreken van voldoende geldmiddelen. Hier heeft met name het algemeen gewas-overschrijdende onderzoek last van. Het gaat dan om onderzoek dat een onzeker return off investment kent, maar ook zo nodig is om nieuwe kennis te ontwikkelen. Dankzij onder andere 'de Club van 100' kunnen een aantal problemen waar de sector mee geconfronteerd wordt, worden aangepakt. De leden van deze club zien in dat de vele problemen waar we voor staan alleen in collectiviteit kunnen worden aangepakt.

Dun ijs
Nu is het niet zo dat wij als Wageningen UR Glastuinbouw de problemen waar de sector voor staat met de huidige beschikbare middelen kunnen bijhouden, maar we doen ons best. Als ik kijk naar het onderzoek op het gebied van bolbloemen en bloembollen maak ik mij ernstig zorgen. Hier is het ijs wel heel erg dun geworden. Is het niet zo dat Nederland de eerste plaats inneemt op de wereldmarkt van bloembollen. En is het niet zo dat om deze positie te handhaven de hoogste eisen aan de kwaliteit van het product worden gesteld? Handhaving en verbetering van kwaliteit zijn slechts mogelijk als het ondersteund wordt door wetenschappelijk onderzoek. De bestrijding van ziekten en plagen vragen een enorme inspanning. 

Financiering van onderzoek verliep tot 2015 via het Productschap Tuinbouw. Die tijd ligt achter ons. Als bedrijf werken we hard aan nieuwe samenwerkingsverbanden. De Club van 100, Inno20 en Hortivation zijn hier voorbeelden van. Maar ook LTO Glaskracht is hard bezig om te werken aan gewasgerichte kwekerscollectieven. Alle inspanningen ten spijt is het een fractie van wat we in de PT-tijd aan collectieve middelen als sector hadden voor onderzoek.
PT gelden waren middelen die tegen overheidsgelden aangezet konden worden. De overheid vraagt meer dan ooit medefinanciering van het bedrijfsleven. Nu er geen PT meer is, wil dat niet zeggen dat onderzoek de afgelopen jaren minder belangrijk is geworden. Het tegendeel is eerder waar, dat ervaart u als kweker elke dag weer als u tegen problemen aanloopt die u als kweker alléén niet kan oplossen.
In een blad van de Koninklijke Algemene vereniging voor Bloembollencultuur zegt Louis van Haaster iets over onderzoeksfondsen. "Laten we vooral zuinig zijn op de onderzoekers die we nog hebben. Als die wegvallen, lekt er ongelooflijk veel kennis weg. Waar moeten we dan aankloppen met onze problemen?" 

Het gevolg van afnemende financiering is dat het voor Wageningen Research niet meer mogelijk om de kennis en expertise in stand te houden, die noodzakelijk is om u in de zelfde mate als voorheen te blijven ondersteunen. Het ijs wordt dun en op sommige plekken zijn reeds wakken aan het ontstaan. Zorgvuldig opgebouwde kennis en expertise is, eenmaal verdwenen, niet zomaar terug als de kennis een jaar later toch nodig blijkt te zijn. 

Jan Willem de Vries
Teamleider Facilitair Bedrijf
(Wageningen UR Glastuinbouw)