Afbeelding
Foto: WUR

Succes heeft vele vaders

Algemeen Column

Het gebruik van Aardwarmte of Geothermie is een techniek die heel erg in opkomst is in de glastuinbouw.

Ik begin hierover omdat ik op bezoek was bij Marco van Soerland. Marco is directeur van het geothermieproject Trias Westland. Dit project waarmee vorige week is gestart met boren is de diepste aardwarmteboring ooit in Nederland uitgevoerd.
Het was Sjaak Bakker die in 2005 op verzoek van het PT de mogelijkheden van deze alternatieve energiebron voor de glastuinbouw heeft onderzocht en hierover heeft gepubliceerd. Deze studie is uitgevoerd als een logisch vervolg op de lange termijn doelstellingen ten aanzien van loskomen van het gebruik van fossiele energie en opgeschreven in het visie document "Duurzame energie Glastuinbouw 2002 – 2020, Beleidsvisie Energietransitie".In dit document zijn een zestal transitiepaden geformuleerd: Kas als energiebron, Aardwarmte, Biomassa, Energiearme rassen, Energie-efficiënt groeilicht en vraagbeperking/duurzame energie.
 

Aardwarmte
Aardwarmte is in eerste instantie gekozen omdat het destijds werd gezien als meest geschikt om aan de glastuinbouw een substantiële bijdrage te leveren aan het bereiken van het gestelde doel; los komen van fossiele brandstof. Tot die tijd was er in Nederland nog niet eerder een succesvol grootschalig aardwarmteproject binnen (of buiten) de tuinbouw gerealiseerd. De risico's en investeringsniveaus waren zodanig, dat individuele tuinbouwondernemers niet in staat waren deze optie tot ontwikkeling te brengen.
Uit de studie kwam naar voren dat er in Nederland een aantal zeer geschikte locaties zijn, die aan de twee belangrijkste voorwaarden voldeden. Namelijk een hoge mate van zekerheid over de aanwezigheid van aardwarmte met een voldoende hoog temperatuur niveau én de hoeveelheid aanwezige glastuinbouw. De meest interessante gebieden zo kwam uit de studie naar voren zijn Berlikum in Friesland en het Zuid-Hollands glasdistrict. Ook Grootslag in Noord-Holland werd genoemd als een perspectiefvol gebied. 
Een belangrijke conclusie was dat vanuit technische invalshoek er geen belemmeringen zijn om aardwarmte in te zetten als duurzame energiebron in de Nederlandse glastuinbouw. Twee jaar na het verschijnen van het onderzoeksrapport onderzoekt vleestomatenkwekerij A+G van den Bosch uit Bleiswijk de haalbaarheid van de toepassing van aardwarmte op hun bedrijf. 
Drie jaar later verwarmt het bedrijf twee locaties volledig met aardwarmte. Het blijkt de eerste succesvolle aardwarmtebron van de glastuinbouw te zijn. Inmiddels stimuleert de overheid de toepassing van aardwarmte met beleid en met garantie- en subsidieregelingen. Meerdere glastuinbouwbedrijven zijn zich volop aan het oriënteren op zetten op deze energiebron.


Eeuwig beschikbaar
Met de start van het geothermieproject Trias Westland zal voor 49 glastuinbouwbedrijven naar heet water worden geboord op vier kilometer diepte. Met deze aardwarmte verwarmen de Westlandse bedrijven straks hun kassen en gebouwen op een duurzame manier en tegen een stabiele kostprijs. Deze diepe boring is een primeur in Nederland. De Westlandse bodem biedt volop perspectief om duurzame energie te vinden. De aardbodem bevat hier natuurlijke waterhoudende grondlagen; hoe dieper, hoe warmer het water in de aarde is. Het hete water zal worden opgepompt en met een warmtewisselaar worden overgedragen aan een warmtenet, zodat het water naar de afnemers verspreid kan worden. Na gebruik wordt het afgekoelde water terug de aarde in gepompt en door de aardkern weer opgewarmd. Dankzij een aansluiting op aardwarmte hoeven telers veel minder aardgas te gebruiken. Bovendien is aardwarmte eeuwig beschikbaar en het gebruik leidt tot fors minder CO2-uitstoot. Wat een enorme boost geeft aan het verduurzamen van de sector Glastuinbouw. Daarnaast zal de luchtkwaliteit verbeteren omdat er minder stikstof wordt uitgestoten en neemt de afhankelijkheid van fossiele brandstoffen af.


Warmtecoöperatie
De boring, die plaats vindt plaats aan de Lange Broekweg in Naaldwijk ter hoogte van de Zandheullaan en is een uniek en innovatief project. Eerdere boringen naar aardwarmte gingen niet verder dan circa 2,5 kilometer diepte, de zogenaamde Onderkrijtlaag. Trias Westland gaat op zoek naar heet water op vier kilometer diepte uit de Trias-aardlaag.
Dit is een project van en voor telers. Krachtig is dat zij via een eigen coöperatie samenwerken met een aantal grote regionale partijen. Voor de aansluiting op het warmtenet zullen zij jaarlijks een vast bedrag betalen op basis van werkelijke kosten. De warmte nemen zij af tegen werkelijke kosten, waarbij zij profiteren van eventuele meevallers. Na vijftien jaar is de Westlandse warmtecoöperatie volledig eigenaar van het geothermiebedrijf. Trias Westland is een initiatief van HVC, Capturam en Royal FloraHolland en wordt gerealiseerd in samenwerking met gemeente Westland, de Rabobank en BNG Bank. Deze partners hechten groot belang aan duurzaamheid. Er zijn nog maar weinig mensen die weten dat de eerste aardwarmte bron een gevolg is een studie uitgevoerd door één van de voorlopers van ons onderzoeksbedrijf.
 

Financiering onderzoek
Ik schreef al eerder dat de acceptatie van de resultaten van het strategisch toegepast onderzoek een doorlooptijd heeft van 5 tot 10 jaar, voordat het overgenomen wordt door de praktijk. Om het proces van dit type werk aan de gang te houden, moeten we nu er geen PT meer is, op zoek naar nieuwe samenwerkingsverbanden. Ik weet zeker als het onderzoek niet was uitgevoerd dan was er misschien nog geen sprake van gebruik van gebruik aardwarmte in de Glastuinbouw. 

Denkt u daar maar eens over na als er gesproken wordt over financiering van onderzoek... 

Jan Willem de Vries
Teamleider Facilitair Bedrijf
(Wageningen UR Glastuinbouw)
 

Uit de krant

Meest gelezen

Uit de krant